Ακρογιάλι

Ακρογιάλι

Akrogiali

Την δεκαετία του 1860, όταν ξεσπάει ο Αμερικανικός Εμφύλιος με βασικό διακύβευμα το ρατσιστικό δουλεμπόριο, η Βόρεια Αμερική έχει ήδη μετατραπεί σε ένα άνευ προηγουμένου πολιτισμικό χωνευτήρι. Ούτως ή άλλως, η μετακίνηση πληθυσμών προς τον «Νέο Κόσμο» (άλλοτε βίαια και άλλοτε εκούσια) και ο πολυεθνικός εποικισμός και αποικισμός αποτελεί μια σταθερά που ξεκινά από τον 16ο αιώνα και καθορίζει την ιστορία της ηπείρου. Επί της ουσίας, η προεδρική πλέον μετά τον Εμφύλιο συνομοσπονδία πολιτειών, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, αποτελεί μικρογραφία της Υφηλίου: μία «επιτυχημένη Βαβέλ». Όπως είναι φυσικό, ένας ανεπανάληπτος συγκρητισμός κυριαρχεί και στην μουσική πραγματικότητα. Η γένεση, δε, της δισκογραφίας οικοδομεί μια συνθήκη που ευνοεί τις συνομιλίες και τις ωσμώσεις μεταξύ των αναρίθμητων εθνοπολιτισμικών ομάδων που συνθέτουν τον πληθυσμό. Οι διεργασίες αυτές θα οδηγήσουν στην ανανοηματοδότηση, επικαιροποίηση και ανανέωση παλαιών μουσικών τάσεων που φθάνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και, ταυτόχρονα, στην εξαγωγή τους εκ νέου προς τους «παλαιούς κόσμους», συστήνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα μοναδικά πολυεπίπεδο δίκτυο. Το μνημειώδες, πλέον, πολύτομο έργο του Richard Spottswood, με τίτλο “Ethnic Music on Records”, αντικατοπτρίζει με γλαφυρό τρόπο την εξαιρετικά μεγάλη δισκογραφική παραγωγή των ΗΠΑ. Συχνά, η «σύγκλιση» των γεωγραφικών συντεταγμένων συνοδεύεται από μια ακόμα σύγκλιση, που αφορά εσωτερικές πολιτισμικές «συντεταγμένες». Πρόκειται για τα πεδία του λόγιου και του λαϊκού, που μπαίνουν σε δημιουργικό διάλογο με ποικίλους τρόπους, και συχνά συστήνουν ενδιάμεσους ή/και νέους «τόπους». Η συμβολή των βιαίως μεταφερμένων σκλάβων από την αφρικανική ήπειρο στα μουσικά τεκταινόμενα της Αμερικής, και δη ο ρόλος τους στην διαμόρφωση των ειδών που σήμερα λογίζονται ως «εθνική μουσική των ΗΠΑ», υπήρξε περισσότερο από κρίσιμη. Folk, country, bluegrass, gospel, blues, soul, jazz, fox trot, rock ‘n roll, charleston, minstrel show, αλλά και συμφωνική μουσική, βαλς, ταγκό, μουσική για τον κινηματογράφο, ιταλόφωνα, ρωσόφωνα, ελληνόφωνα, εβραιόφωνα, ισπανόφωνα και άλλα ιδιώματα ηχογραφούνται και κατακλύζουν την παγκόσμια δισκογραφική αγορά. Σε αυτό το ατελείωτο σώμα ηχογραφήσεων, συναντάμε περιπτώσεις όπου ελληνόφωνοι μουσικοί διασκευάζουν αμερικανικά τραγούδια. Η οικειοποίηση αυτή είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη και αισθητική, με βάση τις δικές τους δυνατότητες και ανάγκες.

Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει διασκευή με ελληνικούς στίχους του αμερικανικού τραγουδιού "Silver threads among the gold" σε μουσική του Hart Pease Danks και στίχους του Eben Eugene Rexford.

Η παρτιτούρα εκδόθηκε το 1874 στη Νέα Υόρκη από τον Charles Harris.

Μία από τις παλιότερες ηχογραφήσεις του τραγουδιού πραγματοποιήθηκε στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια στις 27 Οκτωβρίου 1903 από τον Richard José για λογαριασμό της Victor (B-597 - 2556). Ακολούθησαν πολλές ηχογραφήσεις στην αμερικανική δισκογραφία, όπως αυτές του Henry Burr, του John McCormack, της Elsie Baker, του Bing Crosby κ.ά.

Το τραγούδι γνώρισε επιτυχία και εκτός ΗΠΑ. Ηχογραφήθηκε και διασκευάστηκε πολλές φορές στην ιστορική δισκογραφία με διάφορες μορφές και σε διάφορες περιοχές και γλώσσες. Για εκτελέσεις βλ. εδώ, εδώ, εδώ, εδώ και στη βάση δεδομένων που προέκυψε από την έρευνα του Alan Kelly (www.kellydatabase.org). Ενδεικτικά:

- William Henry Squire, Λονδίνο, 6 Φεβρουαρίου 1914 (HMV al 7793 f - 07879)
- "Sommersol til sidste stund!", Carsten Woll, Νέα Υόρκη, 30 Απριλίου 1919 (Edison 6755  - 78011), στα νορβηγικά
- "Družko drahá, šij svou chýlím", František A. Pangrác, Κάμντεν, Νέα Υερσέη, 28 Ιουνίου 1920 (Victor B-24190 - 73183), στα τσεχικά
- "Silvertråder", Grace Eklund Carlson, Νέα Υόρκη, 12 Δεκεμβρίου 1921 (Victor B-25866 - 73179), στα σουηδικά
- "Zilver tusschen het goud", Kees Pruis, Βερολίνο, 1928 (Homocord 5873 - 5873) στα ολλανδικά
- "Armas vanhaksi jo käyn", Hannes Saari ja Sekakuoro, Νέα Υόρκη, 1 Μαΐου 1929 (Columbia 116573 - 3115-F), στα φινλανδικά
- "Młodosc i srebrne włosy", Paweł Faut, Σικάγο, 23 Ιουλίου 1929 (Victor BVE-55476 - V-16081), στα πολωνικά
- "Tak for gode som for onde år", Valdemar Davids - Elo Magnussen og hans orkester, Κοπεγχάγη ca. 1946 (Polyphon hdk 2473 - X 51160 B), στα δανέζικα
- "Silberfäden", Vico Torriani, πιθανόν Ελβετία, 1949 (Elite Special 4343 -8927), στα γερμανικά
- "Varför skola männ'skor strida", Bertil Boo, Στοκχόλμη, 1950 (Sonora Elite 8395 SS - 7545), στα σουηδικά

Στη μουσική του τραγουδιού προσάρμοσε στίχους ο τραγουδοποιός, συνδικαλιστής και ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης Industrial Workers of the World (IWW) Joe Hill (Gävle, Σουηδία, 7 Οκτωβρίου 1879  — Σολτ Λέικ Σίτι, Γιούτα, ΗΠΑ, 19 Νοεμβρίου 1915), δημιουργώντας το πολιτικό τραγούδι "The old toiler's message", το οποίο συμπεριλήφθηκε στην έκδοση του IWW Little Red Songbook που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1913.

Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία του τραγουδιού στον αμερικανικό κινηματογράφο:
- στην ομότιτλη ταινία μικρού μήκους του 1911, "Silver threads among the gold", όπου το τραγούδι αποτελεί βασικό σημείο αναφοράς
- στην ομότιτλη ταινία του 1915, "Silver threads among the gold", όπου, σύμφωνα με τον ιστότοπο www.imdb.com, ο πρωταγωνιστής, Richard José, τραγουδούσε ζωντανά το τραγούδι στις προβολές της ταινίας
- στην ταινία των Marx Brothers "Animal Crackers" (1930), όπου ο Chico Marx παίζει στο πιάνο διασκευή του τραγουδιού (δες εδώ τη σκηνή)

Στίχοι της ελληνικής εκτέλεσης εντοπίζονται στο «Τραγούδι της Προσωπιδοφόρου» (Χατζηπανταζής και Μαράκα, 1977, 3: 463-464) από την πρώτη σκηνή της Γ' πράξης της πρώτης ελληνικής θεατρικής επιθεώρησης «Λίγο απ' όλα», σε κείμενο του Μίκιου (Μιχαήλ) Λάμπρου, μουσική του Ιωσήφ Καίσαρη και στίχους των τραγουδιών του Λάμπρου Αστέρη. Η επιθεώρηση ανέβηκε στις 30 Αυγούστου 1894 στο θέατρο «Παράδεισος» από τον θίασο του Δημήτρη Κοτοπούλη, «Πρόοδος».

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα συλλεχθέντα στοιχεία, η παρούσα αποτελεί τη μοναδική ηχογράφηση του τραγουδιού στην ελληνική ιστορική δισκογραφία.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

In the 1860s, when the American Civil War breaks out with the racist slave trade at stake, North America had already turned into an unprecedented cultural melting pot. In any case, the movement of populations to the “New World” (sometimes forcibly and sometimes voluntarily) and the multinational settlement and colonization was a constant condition that started from the 16th century and defined the history of the continent. In essence, the now post-Civil War presidential confederation of states, the United States of America, is a microcosm of the globe: a “successful Babel”. Naturally, a unique syncretism also dominates in the field of music. The genesis of discography builds a condition that favors conversation and osmosis between the innumerable ethno-cultural groups that make up the population. These processes will lead to the reinterpretation, updating and renewal of old musical trends that arrive in the United States, and, at the same time, to their re-exportation to the “old worlds”, thus setting up a uniquely multi-layered network. Richard Spottswood’s now monumental multi-volume work “Ethnic Music on Records” vividly reflects the extraordinary record production in the USA. This “convergence” of geographical coordinates is often accompanied by another one, the “convergence” of internal cultural “coordinates”. These are the fields of scholar and popular music, which enter into a creative dialogue in a variety of ways, and often introduce in-between and/or new “places”. The contribution of forcibly transported slaves from the African continent to the musical scene of America, and especially their role in the formation of the genres that are now considered as part of the “national music of the USA”, was more than crucial. Folk, country, bluegrass, gospel, blues, soul, jazz, fox trot, rock ‘n roll, charleston, minstrel show, but also symphonic music, waltz, tango, music for the cinema, Italian, Russian, Greek, Hebrew, Spanish-speaking and other idioms are recorded and flood the global record market. In this endless body of recordings, we come across instances where Greek-speaking musicians arrange American songs. This appropriation is twofold: on the one hand are the lyrics, which are now in Greek (often, in fact, they has nothing to do with the original ones), and, on the other hand, the performance practices: different instrumentation, different singing style, often differences in melodic and rhythmic forms and in the harmonies. Greek musicians adapt what they hear to their own condition and aesthetics, based on their own capabilities and needs.

This is an adaptation with Greek lyrics of the American song "Silver threads among the gold", set to music by Hart Pease Danks and lyrics by Eben Eugene Rexford.

The musical score was published in 1874, in New York, by Charles Harris.

One of the earliest recordings of the song took place in Philadelphia, PA, on October 27, 1903, by Richard José for Victor (B-597 - 2556). Many recordings followed in American discography, such as those of Henry Burr, John McCormack, Elsie Baker, Bing Crosby and others.

The song was also successful outside the USA. It has been recorded and arranged many times in historical discography, in various forms, languages and locations. For the performances, see here, here, here, here and in the database that emerged from Alan Kelly’s research (www.kellydatabase.org). For example:

- William Henry Squire, London, February 6, 1914 (HMV al 7793 f - 07879)
- "Sommersol til sidste stund!", Carsten Woll, New York, April 30, 1919 (Edison 6755  - 78011), in Norwegian
- "Družko drahá, šij svou chýlím", František A. Pangrác, Camden, New Jersey, June 28, 1920 (Victor B-24190 - 73183), in Czech
- "Silvertråder", Grace Eklund Carlson, New York, December 12, 1921 (Victor B-25866 - 73179), in Swedish
- "Zilver tusschen het goud", Kees Pruis, Berlin, 1928 (Homocord 5873 - 5873) in Dutch
- "Armas vanhaksi jo käyn", Hannes Saari ja Sekakuoro, New York, May 1, 1929 (Columbia 116573 - 3115-F), in Finnish
- "Młodosc i srebrne włosy", Paweł Faut, Chicago, July 23, 1929 (Victor BVE-55476 - V-16081), in Polish
- "Tak for gode som for onde år", Valdemar Davids - Elo Magnussen og hans orkester, Copenhagen, ca. 1946 (Polyphon hdk 2473 - X 51160 B), in Danish
- "Silberfäden", Vico Torriani, possibly Switzerland, 1949 (Elite Special 4343 -8927), in German
- "Varför skola männ'skor strida", Bertil Boo, Stockholm, 1950 (Sonora Elite 8395 SS - 7545), in Swedish

The song's music was set to lyrics by songwriter, trade unionist and leader of the Industrial Workers of the World (IWW) Joe Hill (Gävle, Sweden, October 7, 1879  — Salt Lake City, Utah, USA, November 19, 1915), creating the political song "The old toiler's message", which was included in the edition Little Red Songbook of the IWW from August 1913.

The presence of the song in American cinema is noteworthy:

- in the 1911 short film of the same name, "Silver threads among the gold", where the song is a key point of reference
- in the 1915 film of the same name, "Silver threads among the gold", where, according to the website www.imdb.com, the star Richard José sang the song live during the screenings of the film
- in the Marx Brothers film "Animal Crackers" (1930), where Chico Marx plays a cover of the song on the piano (watch the scene here)

Lyrics of the Greek version can be found in the song "Tragoudi tis Prosopidoforou" Chatzipantazis and Maraka, 1977, 3: 463-464) from the first scene of the third act of the first Greek theatrical revue "Ligo ap' ola", written by Mikios (Michail) Lamprou, music by Iosif Kaisaris and lyrics of songs by Lampros Asteris. The revue was staged on August 30, 1894 at the "Paradeisos" theater by the Dimitris Kotopoulis troupe "Proodos".

According to the data collected so far, this is the only recording of the song in Greek historical discography.

Research and text: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis

Αρχείο Κουνάδη

Kounadis Archive

Columbia USA

Columbia (USA)

07/1919 (;)

07/1919 (?)

Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης

cc

Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)

10 in. (25 cm)

Ελληνικά

Greek

Col_E4403_Akrogiali

Νέα Υόρκη

New York

[Αγγλικοί στίχοι: Rexford Eben Eugene
Ελληνικοί στίχοι: Άγνωστος]

[English lyrics: Rexford Eben Eugene
Greek lyrics: Uknown]

Βιολί (Μακεδόνας Αθανάσιος), τσέλο (Σιφνιός Μάρκος), σαντούρι (Παπαγκίκας Κώστας)

Violin (Makedonas Athanasios), cello (Sifnios Markos), santur (Papagkikas Kostas)

E-4403

85330-1

2:44

Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη

Kounadis Archive Record Library