Εάν με είχες νιώσει

Εάν με είχες νιώσει

Ean me eiches niosei

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το δίκτυο μέσα στο οποίο συμμετέχει το ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς του, είναι μεγαλειώδες. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Κοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

H διακίνηση μουσικών αποτελεί ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Τα ρεπερτόρια αποεδαφικοποιούνται και αναμιγνύονται με άλλα, τα οποία διαθέτουν πλέον υπερτοπικά χαρακτηριστικά. Οι μουσικοί βρίσκονται συχνά σε κίνηση μέσα σε πολυπολιτισμικές αυτοκρατορίες, υπηρετούν πολυποίκιλα ρεπερτόρια και προέρχονται από ετερογενείς εθνοπολιτισμικές ομάδες. Συχνά, η «σύγκλιση» των γεωγραφικών συντεταγμένων συνοδεύεται από μια ακόμα σύγκλιση, που αφορά εσωτερικές πολιτισμικές «συντεταγμένες». Πρόκειται για τα πεδία του λόγιου και του λαϊκού, που παραδοσιακά έχουν αντιμετωπιστεί όχι απλώς ως αυτοτελή, αλλά και ως στεγανά. Η λαϊκότητα και η λογιότητα μπαίνουν σε δημιουργικό διάλογο με ποικίλους τρόπους, συστήνοντας ενδιάμεσους «τόπους» ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί πως σε ποικίλες περιπτώσεις, συχνά και λόγω της μεγάλης επιτυχίας που γνώρισαν τα τραγούδια διεθνώς, το δίκτυο που τελικά σχηματίζεται είναι εξαιρετικά σύνθετο. Τέλος, ουκ ολίγες φορές, συναντάμε τραγούδια των οποίων οι δημιουργοί γεννήθηκαν σε διαφορετικό τόπο, έδρασαν σε άλλον, και, εντέλει, συναντήθηκαν σε τρίτους τόπους και δημιούργησαν ένα νέο έργο, εμπνεόμενοι πολλές φορές από κάποιο προϋπάρχον. Αναμφισβήτητα, τέτοιου τύπου περιπτώσεις καταδεικνύουν την συνθετότητα όσον αφορά τα ζητήματα κυριότητας των έργων, αλλά και του προβλήματος εφαρμογής εθνικών προσήμων στις μουσικές δημιουργίες. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του.

Η εν λόγω ηχογράφηση αποτελεί διασκευή με ελληνικούς στίχους του τραγουδιού "Si vous l'aviez compris" σε μουσική του Ναπολιτάνου συνθέτη Luigi Denza και στίχους του Γάλλου ποιητή Stéphan Bordèse.

Δύο από τις παλιότερες ηχογραφήσεις του τραγουδιού, πραγματοποιήθηκαν το 1903: τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο στο Παρίσι από τον Louis Berton (Zonophone 12107 - 12107) και τον Μάρτιο στην Αγία Πετρούπολη από τον Oscar Kamionsky ["K0ogda b vy znali vsyo, romans (Denza)", Gramophone 1091 Α - 22108].

Ηχογραφήθηκε πολλές φορές στην ιστορική δισκογραφία σε διάφορες γλώσσες και τοποθεσίες. Ενδεικτικά:

- "КОГДА Б ВЫ ПОНЯЛИ МЕНЯ", А. М. Лабiнский (Andrej Labinsky), Αγία Πετρούπολη, 1903 (Columbia 35077 - D 6044)
- "Когда-бъ Вы поняли меня", О.И.Камiонскiй (Oscar Kamionsky), Αγία Πετρούπολη, 1905 (Gramophone 2828 l - G.C.-2-22741)
- "Gdybyś odczuła, Romans", Sergiusz Metaxian, Βαρσοβία 1908 (Gramophone 6972 l - X-62674)
- Marius Corpait, Παρίσι, 1909 (Odeon xP 4603 - X 97283)
- Enrico Caruso, Νέα Υόρκη, 6 Φεβρουαρίου 1915 (Victor C-15682 - 89084)
- Mattia Battistini, Μιλάνο, 25 Φεβρουαρίου 1924 (Gramophone CK 1429-1 - 2-032079 DB731)
- "Ack varför", Torsten Lennartsson, Στοκχόλμη, 28 Μαΐου 1924 (Gramophone BE 2175-2 - 0-3701 X3468)
- "Kui armastaks", Alfred Sällik, Ταλίν, 12 Ιουνίου 1928 (Gramophone BW 1755 1 - X-7-62023 EO37)
- "Farvel", Erling Krogh, Κοπεγχάγη, 22 Ιανουαρίου 1930 (Gramophone BT 733-1 - 18-282153 X2111)
- Andre d'Arkor, Βρυξέλλες, Νοέμβριος 1930 (Columbia France WLB186 - DF-315)
- "If you had but known", Webster Booth, Λονδίνο, 12 Αυγούστου 1939 (2 EA 8082-1 - C3116)

Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία ηχογραφήθηκε από τους Οδυσσέα Λάππα, Πέτρο Επιτροπάκη, Αντώνη Δελένδα.

Η ελληνική παρτιτούρα με στίχους της Νίνας Φωκά εκδόθηκε στην Αθήνα από τις εκδόσεις Γαϊτάνου.

Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται ο χαρακτηρισμός «Ρομάντσο».

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

At the beginning of the 20th century, Europe is living in peace and prosperity. The “Belle Époque” is an outgrowth of previous important historical events and developments. The networks that are created and which evolve funnel both people and their products, tangible and intangible. It is within this multi-layered world that sound recording and sound reproduction is invented. Early record labels send mobile crews literally all over the world to record local musicians. The range of the repertoire is endless. Cosmopolitanism in large urban centers favors polystylisms and polymorphisms. Colonialism, revolutions, conflicts, refugee flows; the theater, cinema, radio, photography, orchestras’ tours, but also circulations in all kinds of commercial channels in a world that evolves dynamically and anisotropically, form a complex network of “centers” and “peripheries” in alternating roles setting musical idioms in motion, both literally and figuratively. The network in which the Greek-speaking urban popular song participates, constantly conversing with its co-tenants, is magnificent. Discography has already provided important tools in understanding the relationships that developed between “national” repertoires. The result of this ongoing research is “Cosmopolitanism in Greek Historical Discography”.

Τhe circulation of musics is already a reality before the 20th century with theatrical and musical performances tours , but also with the networks of music publishing houses. Repertoires are deterritorialized and mixed with others, which take on supralocal characteristics. Musicians are often on the move within multicultural empires, serving diverse repertoires and coming from heterogeneous ethno-cultural groups. This “convergence” of geographical coordinates is often accompanied by another one, the “convergence” of internal cultural “coordinates”. These are the fields of scholar and popular music, which have traditionally been treated not only as independent, but also as segmented. The popular and the scholar enter into a creative dialogue in a variety of ways, introducing in-between “places” depending on historical conditions. It should also be noted that, in various cases, often due to the great international success of the songs, the network that is finally formed is extremely complex. Finally, we have time and time again stumbled upon songs whose creators were born in a different place, worked in another, and, in the end, met in a third location and created a new work, often inspired by something pre-existing. Undoubtedly, cases of this type demonstrate the complexity regarding the issues of ownership of works, but also the problem of applying national signs to musical creations. Discography is not only embedded in this context, but plays a key role in its transformation.

This recording is an adaptation with Greek lyrics of the song "Si vous l'aviez compris", set to music by the Neapolitan composer Luigi Denza and lyrics by the French poet Stéphan Bordèse.

Two of the earliest recordings of the song took place in 1903: in January-February, in Paris, by Louis Berton (Zonophone 12107 - 12107) and in March, in Saint Petersburg, by Oscar Kamionsky ["K0ogda b vy znali vsyo, romans (Denza)", Gramophone 1091 A - 22108].

It was recorded many times in historical discography in various languages and locations. For example:

- "КОГДА Б ВЫ ПОНЯЛИ МЕНЯ", А. М. Лабiнский (Andrej Labinsky), Saint Petersburg, 1903 (Columbia 35077 - D 6044)
- "Когда-бъ Вы поняли меня", О.И.Камiонскiй (Oscar Kamionsky), Saint Petersburg, 1905 (Gramophone 2828 l - G.C.-2-22741)
- "Gdybyś odczuła, Romans", Sergiusz Metaxian, Warsaw, 1908 (Gramophone 6972 l - X-62674)
- Marius Corpait, Paris, 1909 (Odeon xP 4603 - X 97283)
- Enrico Caruso, New York, February 6, 1915 (Victor C-15682 - 89084)
- Mattia Battistini, Milan, February 25, 1924 (Gramophone CK 1429-1 - 2-032079 DB731)
- "Ack varför", Torsten Lennartsson, Stockholm, May 28, 1924 (Gramophone BE 2175-2 - 0-3701 X3468)
- "Kui armastaks", Alfred Sällik, Tallinn, June 12, 1928 (Gramophone BW 1755 1 - X-7-62023 EO37)
- "Farvel", Erling Krogh, Copenhagen, January 22, 1930 (Gramophone BT 733-1 - 18-282153 X2111)
- Andre d'Arkor, Brussels, November 1930 (Columbia France WLB186 - DF-315)

In Greek historical discography, it was recorded by Odysseas Lappas, Petros Epitropakis, Antonis Delendas.

The Greek musical score, with lyrics by Nina Foka, was published in Athens by the Gaitanos publishing house.

The label of the record reads "Romantso" (from the Italian romanzo).

Research and text: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis

Αρχείο Κουνάδη

Kounadis Archive

Pathé

Pathé

1929

1929

Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης

cc

201811271550
201811051430

Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)

10 in. (25 cm)

Ελληνικά

Greek

Ελαφρό

Pathe_80085_EanMeEichesNiosei

Αθήνα

Athens

[Γαλλικοί στίχοι: Bordèse Stéphan
Ελληνικοί στίχοι: Φωκά Νίνα]

[French lyrics: Bordèse Stéphan
Greek lyrics: Foka Nina]

Ορχήστρα

Orchestra

X. 80.085

70083

3:12

Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη

Kounadis Archive Record Library