Σμυρνιοπούλα
Dublin Core
Title
Σμυρνιοπούλα
Smyrniopoula
Subject
Description
Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το δίκτυο μέσα στο οποίο συμμετέχει το ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς του, είναι μεγαλειώδες. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Κοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Οι ιστορικές πηγές υπογραμμίζουν τις στενές σχέσεις μεταξύ της ιταλόφωνης και της ελληνόφωνης μουσικής. Οι συνομιλίες που αναπτύχθηκαν μεταξύ συγκεκριμένων τόπων, όπως τα νησιά του Ιονίου, τα Δωδεκάνησα και η Πάτρα, με ιταλικές πόλεις, και τα αποτελέσματά τους είναι αρκετά ώστε να αναδείξουν τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των δύο εθνοπολιτισμικών ομάδων. Επιπλέον, σχέσεις σφυρηλατήθηκαν σε τόπους όπου οι δυο εθνότητες έζησαν μαζί. Όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση της κοσμοπολίτικης Σμύρνης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ή σε αυτήν της Νέας Υόρκης, όπου Ιταλοί και Έλληνες μετέβησαν ως μετανάστες. Ερευνώντας το ιστορικό υλικό, φαίνεται ότι ειδικά μία πόλη της ιταλικής χερσονήσου ανέπτυξε ιδιαίτερες σχέσεις με τα μεγάλα αστικά κέντρα όπου πρωταγωνίστησαν ελληνόφωνοι μουσικοί. Πρόκειται για τη Νάπολη και το περίφημο Canzone Napoletana. Η "Σμυρνιοπούλα" ανήκει σε ένα corpus τραγουδιών, από το οποίο οι Έλληνες πρωταγωνιστές δανείστηκαν μουσική ή/και στίχο από προϋπάρχοντα ναπολιτάνικα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικειοποιήσεις δεν αφορούν μόνο το ναπολιτάνικο τραγούδι αλλά συνολικά το ιταλόφωνο, καθώς συχνά τα πρωτότυπα ναπολιτάνικα μεταφράστηκαν στην ιταλική, από την οποία προέκυψε το δάνειο. Τα τραγούδια αυτά εξέβαλαν στον ελληνόφωνο κόσμο είτε διά της ευθείας οδού, είτε δια της τεθλασμένης, μέσω άλλων ρεπερτοριακών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, η διακίνηση μουσικών αποτελεί ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του. Η οικειοποίηση από την πλευρά των Ελλήνων μουσικών είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, αφορά και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, αλλά και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη, με βάση τις δικές τους δυνατότητες. Άλλωστε, η συνθήκη των μαντολίνων, των κιθάρων, των μαρς, της φωνητικής πολυφωνίας και του bel canto φωνητικού ιδιώματος αποτελούν χαρακτηριστικά που φανερώνουν τις επιρροές του Canzone Napoletana στο ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί πως σε ποικίλες περιπτώσεις, συχνά και λόγω της μεγάλης επιτυχίας που γνώρισαν τα τραγούδια διεθνώς, το δίκτυο που τελικά σχηματίζεται είναι εξαιρετικά σύνθετο και δεν αφορά μόνο τις ελληνο-ιταλικές σχέσεις.
Με βάση τις διαθέσιμες πηγές, η «Σμυρνιοπούλα» ηχογραφείται για πρώτη φορά το 1908 στην Κωνσταντινούπολη, από την Σμυρναϊκή εστουδιαντίνα και για λογαριασμό της Odeon (CX 1881 – No 58579). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε πως πολλές φορές επικρατεί σύγχυση στους μελετητές σχετικά με τις ονομασίες των εστουδιαντινών, των οποίων ο αριθμός αυξήθηκε ραγδαία πολύ σύντομα. Συχνά, το ίδιο σχήμα φαίνεται πως χρησιμοποιεί περισσότερες από μία ονομασίες (όπως και η εστουδιαντίνα του Βασίλη Σιδερή). Η πιο προβληματική ταύτιση γίνεται συχνά μεταξύ της Εστουδιαντίνα Σιδερή ή Βασιλάκη με την Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα.
Το γεγονός ότι ο Σιδερής και η εστουδιαντίνα του δρουν στη Σμύρνη ωθεί ίσως τους μελετητές να την ονομάζουν «σμυρναϊκή», την ώρα που στην δισκογραφία συναντάμε άλλη εστουδιαντίνα με επίσημο όνομα, τυπωμένο στις ετικέτες, το «Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα». Μία εξαίρεση, με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, αποτελούν δύο ηχογραφήσεις τον Δεκέμβρη του 1911, τις οποίες πραγματοποιεί η Εστουδιαντίνα Βασιλάκη για την Gramophone στην Σμύρνη. Στις δύο αυτές ηχογραφήσεις της Εστουδιαντίνα Βασιλάκη αναγράφεται στις ετικέτες «Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα (Βασιλάκη)» (βλέπε Καλυβιώτης, 2002, Ordoulidis 2021b, “Καρολίνα” και “Χιπ Άϊδι”, 2353y – 3-14711). Τα παραπάνω αφορούν τους δίσκους και τις ετικέτες τους. Πρωτογενείς πηγές, όμως, αποτελούν και τα έγγραφα των ίδιων των εταιρειών. Για παράδειγμα, τα έγγραφα των ηχογραφήσεων της Gramophone αποδελτίωσε ο Allan Kelly, και τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων του στο διαδίκτυο. Σε αντίθεση με τους δίσκους, τα στοιχεία που μελετούμε στην εργασία του Kelly προσθέτουν νέες πληροφορίες: συγκεκριμένα, εντοπίζονται 17 εγγραφές, όπου στο πεδίο “Session Performer(s)” διαβάζουμε “SMYRNEIKI ESTUDIANTINA (VASILAKI)”. Παρόλα αυτά, μέσα σε αυτές τις 17 εγγραφές περιλαμβάνονται και ορισμένες για τις οποίες διαθέτουμε τον δίσκο, στου οποίου την ετικέτα ο όρος «Σμυρναϊκή» είναι απών. Ενδεχομένως, οι εταιρείες να επέλεγαν την αναγραφή του όρου «Σμυρναϊκή» στις ετικέτες μόνο για ένα από τα δύο συγκροτήματα, με σκοπό να αποσοβήσουν τη σύγχυση στους αγοραστές.
Ο ήχος των δύο συγκροτημάτων (Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα και Εστουδιαντίνα Βασιλάκη) παρουσιάζει αισθητικές διαφοροποιήσεις που καθιστούν την ταύτιση τους προβληματική. Ο μεν ήχος της Σμυρναϊκής Εστουδιαντίνας είναι αυτό που ο Κοκκώνης περιγράφει ως «αλα γκρέκα» αισθητικό κόσμο, που κινείται ενδιάμεσα των δύο μεγάλων, αρκετά ρευστών φυσικά, πόλων του «αλα τούρκα» και του «αλα φράγκα» (Κοκκώνης, 2017: 97). Ο δε ήχος της Εστουδιαντίνας Σιδερή δείχνει πως ακολουθεί πιστά την αλα φράγκα οδό. Οι αποκλίσεις αφορούν την τοποθέτηση των φωνών των τραγουδιστών, το οργανολόγιο, το ρεπερτόριο που ηχογραφείται και τις πρακτικές εκτέλεσης. Συχνά, μάλιστα, η κάθε εστουδιαντίνα ταυτίζεται και με τον/τους δικό/ούς της τραγουδιστή/ές (για παράδειγμα, ο Γ. Τσανάκας με την Σμυρναϊκή ενώ ο Γιώργος Σαβαρής με την Εστουδιαντίνα Βασιλάκη).
Μία ακόμη ηχογράφηση της «Σμυρνιοπούλας» πραγματοποιείται στην Σμύρνη, τον Μάρτιο του 1909, με την Ελληνική εστουδιαντίνα και για λογαριασμό της Gramophone Concert Record (12804b – 6-12688). Στις βάσεις δεδομένων των AHRC Research Centre for the History and Analysis of Recorded Music και Alan Kelly εμφανίζονται δύο ακόμη εγγραφές, των οποίων τις ηχογραφήσεις δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να εντοπίσουμε:
- Ελληνική εστουδιαντίνα, 12301b, Κωνσταντινούπολη, 28 Φεβρουαρίου 1909
- Mlle Simonides, 12410b – 4-13521, Κωνσταντινούπολη, 8 Μαρτίου 1909
Η πρώτη, δεδομένης της ανυπαρξίας κωδικού δίσκου, εικάζουμε πως δεν κυκλοφόρησε στην αγορά.
Δύο ηχογραφήσεις του τραγουδιού πραγματοποιήθηκαν στη Νέα Υόρκη για λογαριασμό της Columbia: η πρώτη στις 26 Απριλίου 1911 (19315-1 - E834) με τίτλο "Η Σμυρνιοπούλα" και ερμηνευτή τον Π. Αρμάνδο, και η δεύτερη με τον Γιώργο Χέλμη περίπου τον Νοέμβριο του 1917 (58999 – E-3804). Ο τίτλος σε αυτήν την εκδοχή είναι «Εύμορφή μου Σμυρνιοπούλα».
Σύμφωνα με τον Franco Fabbri (2016: 33 και 2019: 79), το τραγούδι (με τον τίτλο "Nanninella") αποδίδεται στους Vincenzo Di Chiara (μουσική) και Antonio Barbieri (στίχοι) και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στις παραστάσεις της Elvira Donnarumma στο θέατρο Eldorado της Νάπολης το 1906, ενώ, σύμφωνα με την ίδια πηγή, το 1909 δισκογραφήθηκε από το φωνητικό σύνολο Figli di Ciro (Gramophone V 92475, αρ. μήτρας 13347½b, Νάπολη 22.5.1909).
Η παρτιτούρα περιλαμβάνεται στην έκδοση "La tavola rotonda, Piedigrotta 1906", σελ. 13–14 (Κυριακάτικη λογοτεχνική, εικονογραφημένη, μουσική εφημερίδα), που εκδόθηκε από τον οίκο F. Bideri στη Νάπολη στις 6 Σεπτεμβρίου, 1906. Το “Piedigrotta”, το οποίο διαβάζουμε στον τίτλο της εφημερίδας, αφορά σε μία από τις πιο διάσημες και παλαιότερες θρησκευτικές γιορτές που πραγματοποιούνταν στη Νάπολη. Κατά την διάρκεια της γιορτής ένας μουσικός διαγωνισμός λάμβανε χώρα, ο οποίος κατά τον 19ο αιώνα μετατράπηκε σε δυναμικό φεστιβάλ. Το εν λόγω φεστιβάλ πήρε τη μορφή εμπορικού μηχανισμού, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση και προώθηση του ναπολιτάνικου τραγουδιού.
Στην ελληνική παρτιτούρα που κυκλοφόρησε από τις Edition S. Christidis στην Κωνσταντινούπολη το τραγούδι αναφέρεται ως διασκευή του Π. Τσαμπουνάρη (ή Τσαμπουνάρα) σε στίχους Γ. Λαμπρυνίδου. Επίσης, σύμφωνα με την παρτιτούρα που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Γεωργίου Δ. Φέξη με τίτλο "Άσμα δικαιοσύνης", το τραγούδι "Nanninella" σε διασκευή Θεόφραστου Σακελλαρίδη και με άλλους στίχους των Μπάμπη Άννινου και Γιώργου Τσοκόπουλου συμπεριελήφθη στην πρώτη επιθεώρηση των "Παναθηναίων" σε κείμενο Μπάμπη Άννινου-Γιώργου Τσοκόπουλου και μουσική Θεόφραστου Σακελλαρίδη. Πρωτοπαρουσιάστηκε στις 6 Ιουλίου 1907 στο θέατρο "Νέα Σκηνή" από τον θίασο Κώστα Σαγιώρ και είχε ως κύριο θέμα τη μετανάστευση στις ΗΠΑ.
Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι στην βάση δεδομένων, που προέκυψε από την έρευνα του Allan Kelly, περιλαμβάνονται δύο ηχογραφήσεις με τα εξής στοιχεία:
- Dikeossini, YANGOS PSAMMATIANOS, 10723b – X-2-102659, Athens Greece, 1907-10
- I Dikeossini (Panathinea), ESTUDIANTINA GRECQUE, 13403b – 3-14580, (Izmir) Turkey, 1909-05
Επίσης, ο Αριστομένης Καλυβιώτης στο βιβλίο του Σπάνιες ηχογραφήσεις μικρών εταιρειών 1905-1930 (2020: 94) περιλαμβάνει ηχογράφηση του τραγουδιού, με τίτλο "Η δικαιοσύνη εκ των Παναθηναίων", που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 1908 από τον Αλεξ. Κανδρεβιώτη (Απόλλων 135). Καταγράφεται μία ακόμα ηχογράφηση, με τον τίτλο "TA PANATHINAIA: I dikeosini" που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα πιθανώς το 1908 από τον Μ. Κοφινιώτη (Odeon Gx 146 - X 58525).
Τα τεκμήρια αυτά φανερώνουν τα γρήγορα αντανακλαστικά του δισκογραφικού δικτύου, σε περιπτώσεις δημοφιλών τραγουδιών τα οποία περνούν στο ελληνικό ρεπερτόριο, τυπώνονται σε παρτιτούρες, συμπεριλαμβάνονται σε παραστάσεις και, εν τέλει, εισάγονται και στην δισκογραφία. Αν μη τι άλλο, οι λαϊκοί μουσικοί λειτουργούν ως ραδιόφωνα της εποχής, δισκογραφώντας μεγάλα hit.
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
Οι ιστορικές πηγές υπογραμμίζουν τις στενές σχέσεις μεταξύ της ιταλόφωνης και της ελληνόφωνης μουσικής. Οι συνομιλίες που αναπτύχθηκαν μεταξύ συγκεκριμένων τόπων, όπως τα νησιά του Ιονίου, τα Δωδεκάνησα και η Πάτρα, με ιταλικές πόλεις, και τα αποτελέσματά τους είναι αρκετά ώστε να αναδείξουν τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των δύο εθνοπολιτισμικών ομάδων. Επιπλέον, σχέσεις σφυρηλατήθηκαν σε τόπους όπου οι δυο εθνότητες έζησαν μαζί. Όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση της κοσμοπολίτικης Σμύρνης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ή σε αυτήν της Νέας Υόρκης, όπου Ιταλοί και Έλληνες μετέβησαν ως μετανάστες. Ερευνώντας το ιστορικό υλικό, φαίνεται ότι ειδικά μία πόλη της ιταλικής χερσονήσου ανέπτυξε ιδιαίτερες σχέσεις με τα μεγάλα αστικά κέντρα όπου πρωταγωνίστησαν ελληνόφωνοι μουσικοί. Πρόκειται για τη Νάπολη και το περίφημο Canzone Napoletana. Η "Σμυρνιοπούλα" ανήκει σε ένα corpus τραγουδιών, από το οποίο οι Έλληνες πρωταγωνιστές δανείστηκαν μουσική ή/και στίχο από προϋπάρχοντα ναπολιτάνικα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικειοποιήσεις δεν αφορούν μόνο το ναπολιτάνικο τραγούδι αλλά συνολικά το ιταλόφωνο, καθώς συχνά τα πρωτότυπα ναπολιτάνικα μεταφράστηκαν στην ιταλική, από την οποία προέκυψε το δάνειο. Τα τραγούδια αυτά εξέβαλαν στον ελληνόφωνο κόσμο είτε διά της ευθείας οδού, είτε δια της τεθλασμένης, μέσω άλλων ρεπερτοριακών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, η διακίνηση μουσικών αποτελεί ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του. Η οικειοποίηση από την πλευρά των Ελλήνων μουσικών είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, αφορά και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, αλλά και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη, με βάση τις δικές τους δυνατότητες. Άλλωστε, η συνθήκη των μαντολίνων, των κιθάρων, των μαρς, της φωνητικής πολυφωνίας και του bel canto φωνητικού ιδιώματος αποτελούν χαρακτηριστικά που φανερώνουν τις επιρροές του Canzone Napoletana στο ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί πως σε ποικίλες περιπτώσεις, συχνά και λόγω της μεγάλης επιτυχίας που γνώρισαν τα τραγούδια διεθνώς, το δίκτυο που τελικά σχηματίζεται είναι εξαιρετικά σύνθετο και δεν αφορά μόνο τις ελληνο-ιταλικές σχέσεις.
Με βάση τις διαθέσιμες πηγές, η «Σμυρνιοπούλα» ηχογραφείται για πρώτη φορά το 1908 στην Κωνσταντινούπολη, από την Σμυρναϊκή εστουδιαντίνα και για λογαριασμό της Odeon (CX 1881 – No 58579). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε πως πολλές φορές επικρατεί σύγχυση στους μελετητές σχετικά με τις ονομασίες των εστουδιαντινών, των οποίων ο αριθμός αυξήθηκε ραγδαία πολύ σύντομα. Συχνά, το ίδιο σχήμα φαίνεται πως χρησιμοποιεί περισσότερες από μία ονομασίες (όπως και η εστουδιαντίνα του Βασίλη Σιδερή). Η πιο προβληματική ταύτιση γίνεται συχνά μεταξύ της Εστουδιαντίνα Σιδερή ή Βασιλάκη με την Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα.
Το γεγονός ότι ο Σιδερής και η εστουδιαντίνα του δρουν στη Σμύρνη ωθεί ίσως τους μελετητές να την ονομάζουν «σμυρναϊκή», την ώρα που στην δισκογραφία συναντάμε άλλη εστουδιαντίνα με επίσημο όνομα, τυπωμένο στις ετικέτες, το «Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα». Μία εξαίρεση, με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, αποτελούν δύο ηχογραφήσεις τον Δεκέμβρη του 1911, τις οποίες πραγματοποιεί η Εστουδιαντίνα Βασιλάκη για την Gramophone στην Σμύρνη. Στις δύο αυτές ηχογραφήσεις της Εστουδιαντίνα Βασιλάκη αναγράφεται στις ετικέτες «Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα (Βασιλάκη)» (βλέπε Καλυβιώτης, 2002, Ordoulidis 2021b, “Καρολίνα” και “Χιπ Άϊδι”, 2353y – 3-14711). Τα παραπάνω αφορούν τους δίσκους και τις ετικέτες τους. Πρωτογενείς πηγές, όμως, αποτελούν και τα έγγραφα των ίδιων των εταιρειών. Για παράδειγμα, τα έγγραφα των ηχογραφήσεων της Gramophone αποδελτίωσε ο Allan Kelly, και τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων του στο διαδίκτυο. Σε αντίθεση με τους δίσκους, τα στοιχεία που μελετούμε στην εργασία του Kelly προσθέτουν νέες πληροφορίες: συγκεκριμένα, εντοπίζονται 17 εγγραφές, όπου στο πεδίο “Session Performer(s)” διαβάζουμε “SMYRNEIKI ESTUDIANTINA (VASILAKI)”. Παρόλα αυτά, μέσα σε αυτές τις 17 εγγραφές περιλαμβάνονται και ορισμένες για τις οποίες διαθέτουμε τον δίσκο, στου οποίου την ετικέτα ο όρος «Σμυρναϊκή» είναι απών. Ενδεχομένως, οι εταιρείες να επέλεγαν την αναγραφή του όρου «Σμυρναϊκή» στις ετικέτες μόνο για ένα από τα δύο συγκροτήματα, με σκοπό να αποσοβήσουν τη σύγχυση στους αγοραστές.
Ο ήχος των δύο συγκροτημάτων (Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα και Εστουδιαντίνα Βασιλάκη) παρουσιάζει αισθητικές διαφοροποιήσεις που καθιστούν την ταύτιση τους προβληματική. Ο μεν ήχος της Σμυρναϊκής Εστουδιαντίνας είναι αυτό που ο Κοκκώνης περιγράφει ως «αλα γκρέκα» αισθητικό κόσμο, που κινείται ενδιάμεσα των δύο μεγάλων, αρκετά ρευστών φυσικά, πόλων του «αλα τούρκα» και του «αλα φράγκα» (Κοκκώνης, 2017: 97). Ο δε ήχος της Εστουδιαντίνας Σιδερή δείχνει πως ακολουθεί πιστά την αλα φράγκα οδό. Οι αποκλίσεις αφορούν την τοποθέτηση των φωνών των τραγουδιστών, το οργανολόγιο, το ρεπερτόριο που ηχογραφείται και τις πρακτικές εκτέλεσης. Συχνά, μάλιστα, η κάθε εστουδιαντίνα ταυτίζεται και με τον/τους δικό/ούς της τραγουδιστή/ές (για παράδειγμα, ο Γ. Τσανάκας με την Σμυρναϊκή ενώ ο Γιώργος Σαβαρής με την Εστουδιαντίνα Βασιλάκη).
Μία ακόμη ηχογράφηση της «Σμυρνιοπούλας» πραγματοποιείται στην Σμύρνη, τον Μάρτιο του 1909, με την Ελληνική εστουδιαντίνα και για λογαριασμό της Gramophone Concert Record (12804b – 6-12688). Στις βάσεις δεδομένων των AHRC Research Centre for the History and Analysis of Recorded Music και Alan Kelly εμφανίζονται δύο ακόμη εγγραφές, των οποίων τις ηχογραφήσεις δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να εντοπίσουμε:
- Ελληνική εστουδιαντίνα, 12301b, Κωνσταντινούπολη, 28 Φεβρουαρίου 1909
- Mlle Simonides, 12410b – 4-13521, Κωνσταντινούπολη, 8 Μαρτίου 1909
Η πρώτη, δεδομένης της ανυπαρξίας κωδικού δίσκου, εικάζουμε πως δεν κυκλοφόρησε στην αγορά.
Δύο ηχογραφήσεις του τραγουδιού πραγματοποιήθηκαν στη Νέα Υόρκη για λογαριασμό της Columbia: η πρώτη στις 26 Απριλίου 1911 (19315-1 - E834) με τίτλο "Η Σμυρνιοπούλα" και ερμηνευτή τον Π. Αρμάνδο, και η δεύτερη με τον Γιώργο Χέλμη περίπου τον Νοέμβριο του 1917 (58999 – E-3804). Ο τίτλος σε αυτήν την εκδοχή είναι «Εύμορφή μου Σμυρνιοπούλα».
Σύμφωνα με τον Franco Fabbri (2016: 33 και 2019: 79), το τραγούδι (με τον τίτλο "Nanninella") αποδίδεται στους Vincenzo Di Chiara (μουσική) και Antonio Barbieri (στίχοι) και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στις παραστάσεις της Elvira Donnarumma στο θέατρο Eldorado της Νάπολης το 1906, ενώ, σύμφωνα με την ίδια πηγή, το 1909 δισκογραφήθηκε από το φωνητικό σύνολο Figli di Ciro (Gramophone V 92475, αρ. μήτρας 13347½b, Νάπολη 22.5.1909).
Η παρτιτούρα περιλαμβάνεται στην έκδοση "La tavola rotonda, Piedigrotta 1906", σελ. 13–14 (Κυριακάτικη λογοτεχνική, εικονογραφημένη, μουσική εφημερίδα), που εκδόθηκε από τον οίκο F. Bideri στη Νάπολη στις 6 Σεπτεμβρίου, 1906. Το “Piedigrotta”, το οποίο διαβάζουμε στον τίτλο της εφημερίδας, αφορά σε μία από τις πιο διάσημες και παλαιότερες θρησκευτικές γιορτές που πραγματοποιούνταν στη Νάπολη. Κατά την διάρκεια της γιορτής ένας μουσικός διαγωνισμός λάμβανε χώρα, ο οποίος κατά τον 19ο αιώνα μετατράπηκε σε δυναμικό φεστιβάλ. Το εν λόγω φεστιβάλ πήρε τη μορφή εμπορικού μηχανισμού, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση και προώθηση του ναπολιτάνικου τραγουδιού.
Στην ελληνική παρτιτούρα που κυκλοφόρησε από τις Edition S. Christidis στην Κωνσταντινούπολη το τραγούδι αναφέρεται ως διασκευή του Π. Τσαμπουνάρη (ή Τσαμπουνάρα) σε στίχους Γ. Λαμπρυνίδου. Επίσης, σύμφωνα με την παρτιτούρα που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Γεωργίου Δ. Φέξη με τίτλο "Άσμα δικαιοσύνης", το τραγούδι "Nanninella" σε διασκευή Θεόφραστου Σακελλαρίδη και με άλλους στίχους των Μπάμπη Άννινου και Γιώργου Τσοκόπουλου συμπεριελήφθη στην πρώτη επιθεώρηση των "Παναθηναίων" σε κείμενο Μπάμπη Άννινου-Γιώργου Τσοκόπουλου και μουσική Θεόφραστου Σακελλαρίδη. Πρωτοπαρουσιάστηκε στις 6 Ιουλίου 1907 στο θέατρο "Νέα Σκηνή" από τον θίασο Κώστα Σαγιώρ και είχε ως κύριο θέμα τη μετανάστευση στις ΗΠΑ.
Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι στην βάση δεδομένων, που προέκυψε από την έρευνα του Allan Kelly, περιλαμβάνονται δύο ηχογραφήσεις με τα εξής στοιχεία:
- Dikeossini, YANGOS PSAMMATIANOS, 10723b – X-2-102659, Athens Greece, 1907-10
- I Dikeossini (Panathinea), ESTUDIANTINA GRECQUE, 13403b – 3-14580, (Izmir) Turkey, 1909-05
Επίσης, ο Αριστομένης Καλυβιώτης στο βιβλίο του Σπάνιες ηχογραφήσεις μικρών εταιρειών 1905-1930 (2020: 94) περιλαμβάνει ηχογράφηση του τραγουδιού, με τίτλο "Η δικαιοσύνη εκ των Παναθηναίων", που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 1908 από τον Αλεξ. Κανδρεβιώτη (Απόλλων 135). Καταγράφεται μία ακόμα ηχογράφηση, με τον τίτλο "TA PANATHINAIA: I dikeosini" που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα πιθανώς το 1908 από τον Μ. Κοφινιώτη (Odeon Gx 146 - X 58525).
Τα τεκμήρια αυτά φανερώνουν τα γρήγορα αντανακλαστικά του δισκογραφικού δικτύου, σε περιπτώσεις δημοφιλών τραγουδιών τα οποία περνούν στο ελληνικό ρεπερτόριο, τυπώνονται σε παρτιτούρες, συμπεριλαμβάνονται σε παραστάσεις και, εν τέλει, εισάγονται και στην δισκογραφία. Αν μη τι άλλο, οι λαϊκοί μουσικοί λειτουργούν ως ραδιόφωνα της εποχής, δισκογραφώντας μεγάλα hit.
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
At the beginning of the 20th century, Europe is living in peace and prosperity. The “Belle Époque” is an outgrowth of previous important historical events and developments. The networks that are created and which evolve funnel both people and their products, tangible and intangible. It is within this multi-layered world that sound recording and sound reproduction is invented. Early record labels send mobile crews literally all over the world to record local musicians. The range of the repertoire is endless. Cosmopolitanism in large urban centers favors polystylisms and polymorphisms. Colonialism, revolutions, conflicts, refugee flows; the theater, cinema, radio, photography, orchestras’ tours, but also circulations in all kinds of commercial channels in a world that evolves dynamically and anisotropically, form a complex network of “centers” and “peripheries” in alternating roles setting musical idioms in motion, both literally and figuratively. The network in which the Greek-speaking urban popular song participates, constantly conversing with its co-tenants, is magnificent. Discography has already provided important tools in understanding the relationships that developed between “national” repertoires. The result of this ongoing research is “Cosmopolitanism in Greek Historical Discography”.
Historical sources underline the close relations between Italian-speaking and Greek-speaking music. The conversations that developed with specific places, such as the Ionian Islands, the Dodecanese and Patras, as well as their results, are enough to highlight the strong ties between the two ethno-cultural groups. Furthermore, relationships were forged in places where the two ethnicities lived together, such as, for example, in the case of cosmopolitan Smyrna (Izmir) in the Ottoman Empire, or that of New York, where Italians and Greeks immigrated. When researching the historical material, it seems that one particular city in the Italian peninsula developed special relations with the large urban centers where Greek-speaking musicians played a leading role: it was Naples, with its famous Canzone Napoletana. “Smyrniopoula” belongs to a corpus of songs from which the Greek protagonists borrowed music and/or lyrics from pre-existing Neapolitan-speaking songs. In many cases, the appropriations concern not only Neapolitan-speaking songs but the Italian language as a whole, since, often, the original Neapolitan-speaking songs were translated into Italian, from which the loan arose. These songs arrived at the Greek-speaking world either directly or indirectly, through other repertoire networks. In any case, the circulation of musics is already a reality before the 20th century with theatrical and musical performances tours, but also with the networks of music publishing houses. Discography is not only embedded in this context, but plays a key role in its transformation. The appropriation by Greek musicians is twofold: on the one hand are the lyrics, which are now in Greek (often, in fact, they have nothing to do with the original ones), and, on the other hand, are the performance practices: different instrumentation, different singing style, often differences in melodic and rhythmic forms but also in the harmonies. Greek musicians adapt what they hear to their own condition, based on their own capabilities. After all, the mandolins, the guitars, the marches, polyphonic song and the bel canto singing style are characteristics that reveal the influences of the Canzone Napoletana on the Greek-speaking urban popular song. It should also be noted that, in various cases, often due to the great international success of the songs, the network that is finally formed is extremely complex and does not only concern Greek-Italian relations.
According to the available sources, “Smyrniopoula” was recorded for the first time in 1908 in Constantinople (Istanbul), by the group Smyrnaiki Estudiantina (Smyrnaean Estudiantina) and for Odeon (CX 1881 – No 58579). At this point, it should be noted that scholars are often confused about the names of the groups, whose number increased rapidly in a short time. Quite often, the same group seems to use more than one name (like the Estudiantina Sideris). The most problematic identification is often made between the Estudiantina Sideris or the Estudiantina Vasilakis with the Smyrnaiki Estudiantina.
The fact that Sideris and his estudiantina performed in Smyrna (Izmir) may prompt scholars to label it as “smyrnaiki” (i.e. from Smyrna [Izmir]); on the record labels, however, its name is printed as “Smyrnaiki Estudiantina”. An exception, based on the data collected so far, are two recordings made in December 1911, in Smyrna (Izmir), by the Estudiantina Vasilakis for Gramophone. In these two recordings, the group is printed on the labels as “Smyrnaiki Estudiantina (Vasilakis’)” (see Kalyviotis, 2002, Ordoulidis 2021b, “Karolina” and “Hip Aidi”, 2353y – 3-14711).
These two groups (the Smyrnaiki Estudiantina and the Estudiantina Vasilakis) had aesthetic musical differences that render their identification problematic. Smyrnaiki Estudiantina’s style is what Kokkonis describes as “à la greca”, which moves between the two large, quite fluid, of course, poles of “à la turca” and “à la franga” (Kokkonis, 2017: 97). The Estudiantina Sideris' style is clearly faithful to the “à la franga” musical and cultural concept. The discrepancies concern the placement of the singers’ voices, the selection and use of instruments, the repertoire that was being recorded and the performance practices. In fact, quite often each estudiantina group is identified with its own singer(s) (for example, G. Tsanakas with Smyrnaiki Estudiantina and Giorgos Savaris with the Estudiantina Vasilakis).
Another recording of “Smyrniopoula” was made by the group Elliniki Estudiantina (Greek Estudiantina) in March 1909, in Smyrna (Izmir), for Gramophone Concert Record (12804b – 6-12688). The database of the AHRC Research Centre for the History and Analysis of Recorded Music and the one of Alan Kelly contain two more recordings which we have not yet been able to be located:
- Elliniki Estudiantina (Greek Estudiantina), 12301b, Constantinople (Istanbul), February 28, 1909
- Mlle Simonides, 12410b – 4-13521, Constantinople (Istanbul), March 8, 1909
For the first one, given the absence of a record code, we can assume that it was not released on the market.
Two recordings were made in New York for Columbia: the first on April 26, 1911 (19315-1 - E834) under the title "Smyrniopoula" and performed by P. Armandos, and the second by George Chelmis around November 1917 (58999 – E-3804). The title in this version is “Evmorfi mou Smyrniopoula”.
According to Franco Fabbri (2016: 33 and 2019: 79), the song (entitled “Nanninella”) is attributed to Vincenzo Di Chiara (music) and Antonio Barbieri (lyrics) and was a great success at Elvira Donnarumma’s performances at the Eldorado Theater in Naples in 1906. According to the same source, in 1909, it was recorded by the vocal ensemble Figli di Ciro (Gramophone V 92475, matrix no. 13347½b, Naples 22.5.1909).
The musical score was included in "La tavola rotonda, Piedigrotta 1906", p. 13–14 (a literary, illustrated, music newspaper that was published every Sunday), published by the F. Bideri publishing house in Naples on September 6, 1906. “Piedigrotta”, which is written on the headline of the newspaper, refers to one of the most famous and oldest religious festivals that took place in Naples. During the festival, a music competition took place, which, in the 19th century, turned into a dynamic festival. This festival took the form of a commercial mechanism which played a key role in shaping and promoting Neapolitan song.
In the Greek musical score, which was released by the S. Christidis publishing house in Constantinople (Istanbul), the song is mentioned as an adaptation by P. Tsampounaris (or Tsampounaras) with lyrics by G. Lamprynidis. In addition, according to the musical score published by Georgios D. Fexis’ publishing house entitled "Asma dikaiosynis", the song "Nanninella", adapted by Theofrastos Sakellaridis and with different lyrics by Bampis Anninos and Giorgos Tsokopoulos, was included in the first show of the revue “Panathinaia” (written by Bampis Anninos and Giorgos Tsokopoulos, music by Theofrastos Sakellaridis). It premiered on July 6, 1907 at the "Nea Skini" theater by the Kostas Sayior troupe and had as its main theme the immigration wave to the USA.
The fact that the database which emerged from the research conducted by Allan Kelly contains the following two recordings is extremelly interesting:
- Dikeossini, YANGOS PSAMMATIANOS, 10723b – X-2-102659, Athens Greece, 1907-10
- I Dikeossini (Panathinea), ESTUDIANTINA GRECQUE, 13403b – 3-14580, (Izmir) Turkey, 1909-05
Also, in the book Spanies ichografiseis mikron etaireion 1905-1930 (2020: 94), Aristomenis Kalyviotis includes a recording of the song, under the title "I dikaiosyni ek ton Panathinaion", which was made in Athens in 1908 by Alex. Kandreviotis (Apollon A 135). Another recording has been found so far, which was performed by M. Kofiniotis in Athens probably in 1908 under the title "TA PANATHINAIA: I dikeosini" (Odeon Gx 146 - X 58525).
This evidence reveal the fast reflex actions of the discographical network, as regards cases of popular songs which are introduced in the Greek repertoire, they are printed as musical scores, they are included in shows and, ultimately, they are introduced in discography. If nothing else, folk-popular musicians behace as the radios of the time, by recording great hits.
Research and text: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis
Historical sources underline the close relations between Italian-speaking and Greek-speaking music. The conversations that developed with specific places, such as the Ionian Islands, the Dodecanese and Patras, as well as their results, are enough to highlight the strong ties between the two ethno-cultural groups. Furthermore, relationships were forged in places where the two ethnicities lived together, such as, for example, in the case of cosmopolitan Smyrna (Izmir) in the Ottoman Empire, or that of New York, where Italians and Greeks immigrated. When researching the historical material, it seems that one particular city in the Italian peninsula developed special relations with the large urban centers where Greek-speaking musicians played a leading role: it was Naples, with its famous Canzone Napoletana. “Smyrniopoula” belongs to a corpus of songs from which the Greek protagonists borrowed music and/or lyrics from pre-existing Neapolitan-speaking songs. In many cases, the appropriations concern not only Neapolitan-speaking songs but the Italian language as a whole, since, often, the original Neapolitan-speaking songs were translated into Italian, from which the loan arose. These songs arrived at the Greek-speaking world either directly or indirectly, through other repertoire networks. In any case, the circulation of musics is already a reality before the 20th century with theatrical and musical performances tours, but also with the networks of music publishing houses. Discography is not only embedded in this context, but plays a key role in its transformation. The appropriation by Greek musicians is twofold: on the one hand are the lyrics, which are now in Greek (often, in fact, they have nothing to do with the original ones), and, on the other hand, are the performance practices: different instrumentation, different singing style, often differences in melodic and rhythmic forms but also in the harmonies. Greek musicians adapt what they hear to their own condition, based on their own capabilities. After all, the mandolins, the guitars, the marches, polyphonic song and the bel canto singing style are characteristics that reveal the influences of the Canzone Napoletana on the Greek-speaking urban popular song. It should also be noted that, in various cases, often due to the great international success of the songs, the network that is finally formed is extremely complex and does not only concern Greek-Italian relations.
According to the available sources, “Smyrniopoula” was recorded for the first time in 1908 in Constantinople (Istanbul), by the group Smyrnaiki Estudiantina (Smyrnaean Estudiantina) and for Odeon (CX 1881 – No 58579). At this point, it should be noted that scholars are often confused about the names of the groups, whose number increased rapidly in a short time. Quite often, the same group seems to use more than one name (like the Estudiantina Sideris). The most problematic identification is often made between the Estudiantina Sideris or the Estudiantina Vasilakis with the Smyrnaiki Estudiantina.
The fact that Sideris and his estudiantina performed in Smyrna (Izmir) may prompt scholars to label it as “smyrnaiki” (i.e. from Smyrna [Izmir]); on the record labels, however, its name is printed as “Smyrnaiki Estudiantina”. An exception, based on the data collected so far, are two recordings made in December 1911, in Smyrna (Izmir), by the Estudiantina Vasilakis for Gramophone. In these two recordings, the group is printed on the labels as “Smyrnaiki Estudiantina (Vasilakis’)” (see Kalyviotis, 2002, Ordoulidis 2021b, “Karolina” and “Hip Aidi”, 2353y – 3-14711).
These two groups (the Smyrnaiki Estudiantina and the Estudiantina Vasilakis) had aesthetic musical differences that render their identification problematic. Smyrnaiki Estudiantina’s style is what Kokkonis describes as “à la greca”, which moves between the two large, quite fluid, of course, poles of “à la turca” and “à la franga” (Kokkonis, 2017: 97). The Estudiantina Sideris' style is clearly faithful to the “à la franga” musical and cultural concept. The discrepancies concern the placement of the singers’ voices, the selection and use of instruments, the repertoire that was being recorded and the performance practices. In fact, quite often each estudiantina group is identified with its own singer(s) (for example, G. Tsanakas with Smyrnaiki Estudiantina and Giorgos Savaris with the Estudiantina Vasilakis).
Another recording of “Smyrniopoula” was made by the group Elliniki Estudiantina (Greek Estudiantina) in March 1909, in Smyrna (Izmir), for Gramophone Concert Record (12804b – 6-12688). The database of the AHRC Research Centre for the History and Analysis of Recorded Music and the one of Alan Kelly contain two more recordings which we have not yet been able to be located:
- Elliniki Estudiantina (Greek Estudiantina), 12301b, Constantinople (Istanbul), February 28, 1909
- Mlle Simonides, 12410b – 4-13521, Constantinople (Istanbul), March 8, 1909
For the first one, given the absence of a record code, we can assume that it was not released on the market.
Two recordings were made in New York for Columbia: the first on April 26, 1911 (19315-1 - E834) under the title "Smyrniopoula" and performed by P. Armandos, and the second by George Chelmis around November 1917 (58999 – E-3804). The title in this version is “Evmorfi mou Smyrniopoula”.
According to Franco Fabbri (2016: 33 and 2019: 79), the song (entitled “Nanninella”) is attributed to Vincenzo Di Chiara (music) and Antonio Barbieri (lyrics) and was a great success at Elvira Donnarumma’s performances at the Eldorado Theater in Naples in 1906. According to the same source, in 1909, it was recorded by the vocal ensemble Figli di Ciro (Gramophone V 92475, matrix no. 13347½b, Naples 22.5.1909).
The musical score was included in "La tavola rotonda, Piedigrotta 1906", p. 13–14 (a literary, illustrated, music newspaper that was published every Sunday), published by the F. Bideri publishing house in Naples on September 6, 1906. “Piedigrotta”, which is written on the headline of the newspaper, refers to one of the most famous and oldest religious festivals that took place in Naples. During the festival, a music competition took place, which, in the 19th century, turned into a dynamic festival. This festival took the form of a commercial mechanism which played a key role in shaping and promoting Neapolitan song.
In the Greek musical score, which was released by the S. Christidis publishing house in Constantinople (Istanbul), the song is mentioned as an adaptation by P. Tsampounaris (or Tsampounaras) with lyrics by G. Lamprynidis. In addition, according to the musical score published by Georgios D. Fexis’ publishing house entitled "Asma dikaiosynis", the song "Nanninella", adapted by Theofrastos Sakellaridis and with different lyrics by Bampis Anninos and Giorgos Tsokopoulos, was included in the first show of the revue “Panathinaia” (written by Bampis Anninos and Giorgos Tsokopoulos, music by Theofrastos Sakellaridis). It premiered on July 6, 1907 at the "Nea Skini" theater by the Kostas Sayior troupe and had as its main theme the immigration wave to the USA.
The fact that the database which emerged from the research conducted by Allan Kelly contains the following two recordings is extremelly interesting:
- Dikeossini, YANGOS PSAMMATIANOS, 10723b – X-2-102659, Athens Greece, 1907-10
- I Dikeossini (Panathinea), ESTUDIANTINA GRECQUE, 13403b – 3-14580, (Izmir) Turkey, 1909-05
Also, in the book Spanies ichografiseis mikron etaireion 1905-1930 (2020: 94), Aristomenis Kalyviotis includes a recording of the song, under the title "I dikaiosyni ek ton Panathinaion", which was made in Athens in 1908 by Alex. Kandreviotis (Apollon A 135). Another recording has been found so far, which was performed by M. Kofiniotis in Athens probably in 1908 under the title "TA PANATHINAIA: I dikeosini" (Odeon Gx 146 - X 58525).
This evidence reveal the fast reflex actions of the discographical network, as regards cases of popular songs which are introduced in the Greek repertoire, they are printed as musical scores, they are included in shows and, ultimately, they are introduced in discography. If nothing else, folk-popular musicians behace as the radios of the time, by recording great hits.
Research and text: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis
Creator
Source
Αρχείο Κουνάδη
Kounadis Archive
Publisher
Odeon
Odeon
Date
1908
1908
Contributor
Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης
Rights
cc
Relation
Col_E3804_EvmorfiMouSmyrniopoula
GramoCR_6_12688_Smyrniopoula
KA_CardPostal_6941
KA_CardPostal_6943
KA_CardPostal_7290
GramoCR_6_12688_Smyrniopoula
KA_CardPostal_6941
KA_CardPostal_6943
KA_CardPostal_7290
Format
Δίσκος 10¾'' (27 εκατοστών)
10¾ in. (27 cm)
Language
Ελληνικά
Greek
Identifier
Odeon_58579_Smyrniopoula
Coverage
Κωνσταντινούπολη
Constantinople (Istanbul)
78 RPM Records Item Type Metadata
Στιχουργός / Lyrics writer
[Ναπολιτάνικοι στίχοι: Barbieri Antonio
Ελληνικοί στίχοι: Λαμπρυνίδης Γ.]
Ελληνικοί στίχοι: Λαμπρυνίδης Γ.]
[Neapolitan lyrics: Barbieri Antonio
Greek lyrics: Lamprynidis G.]
Greek lyrics: Lamprynidis G.]
Ορχήστρα - Εκτελεστές / Orchestra - Singers
Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα
Smyrnaiki Estudiantina (Smyrnaean Estudiantina)
Αριθμός Σειράς / Coupling number
No-58579
Αριθμός Μήτρας / Matrix Number
CX-1881
Διάρκεια ηχογραφήματος / Length of the song
3:14
Θέση ηχογραφήματος / Place of record (object)
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Kounadis Archive Record Library
Tags
1900s, Cosmopolitanism, Estudiantina, Foreign songs with Greek lyrics, Interactions with Neapolitan repertoire, Odeon, Recordings in Asia Minor, Recordings in Constantinople, Songs about women from different regions, Δεκαετία του 1900, Εστουδιαντίνα, Ηχογραφήσεις στη Μικρά Ασία, Ηχογραφήσεις στην Κωνσταντινούπολη, Κοσμοπολιτισμός, Ξένα τραγούδια με ελληνικούς στίχους, Συνομιλίες με ναπολιτάνικο ρεπερτόριο, Τραγούδια για γυναίκες διαφόρων περιοχών
Citation
[Di Chiara Vincenzo Διασκευή: Τσαμπουνάρας Παναγιώτης] and [Di Chiara Vincenzo Adaptation: Tsampounaras Panagiotis], “Σμυρνιοπούλα,” Kounadis-Archive OMEKA Site, accessed September 27, 2023, https://kounadisomeka.aegean.gr/items/show/5153.
Output Formats
Item Relations
This item has no relations.