Δεν έχεις καρδιά
Dublin Core
Title
Δεν έχεις καρδιά
Den echeis kardia
Subject
Description
Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το δίκτυο μέσα στο οποίο συμμετέχει το ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς του, είναι μεγαλειώδες. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Κοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Οι ιστορικές πηγές υπογραμμίζουν τις στενές σχέσεις μεταξύ της ιταλόφωνης και της ελληνόφωνης μουσικής. Οι συνομιλίες που αναπτύχθηκαν μεταξύ συγκεκριμένων τόπων, όπως τα νησιά του Ιονίου, τα Δωδεκάνησα και η Πάτρα, με ιταλικές πόλεις, και τα αποτελέσματά τους είναι αρκετά ώστε να αναδείξουν τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των δύο εθνοπολιτισμικών ομάδων. Επιπλέον, σχέσεις σφυρηλατήθηκαν σε τόπους όπου οι δυο εθνότητες έζησαν μαζί. Όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση της κοσμοπολίτικης Σμύρνης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ή σε αυτήν της Νέας Υόρκης, όπου Ιταλοί και Έλληνες μετέβησαν ως μετανάστες. Ερευνώντας το ιστορικό υλικό, φαίνεται ότι ειδικά μία πόλη της ιταλικής χερσονήσου ανέπτυξε ιδιαίτερες σχέσεις με τα μεγάλα αστικά κέντρα όπου πρωταγωνίστησαν ελληνόφωνοι μουσικοί. Πρόκειται για τη Νάπολη και το περίφημο Canzone Napoletana. Το “Δεν έχεις καρδιά”, το οποίο ηχογραφήθηκε και με τον τίτλο “Με τρελαίνουν τ' αφράτα σου κάλλη”, ανήκει σε ένα corpus τραγουδιών, από το οποίο οι Έλληνες πρωταγωνιστές δανείστηκαν μουσική ή/και στίχο από προϋπάρχοντα ναπολιτάνικα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικειοποιήσεις δεν αφορούν μόνο το ναπολιτάνικο τραγούδι αλλά συνολικά το ιταλόφωνο, καθώς συχνά τα πρωτότυπα ναπολιτάνικα μεταφράστηκαν στην ιταλική, από την οποία προέκυψε το δάνειο. Τα τραγούδια αυτά εξέβαλαν στον ελληνόφωνο κόσμο είτε διά της ευθείας οδού, είτε δια της τεθλασμένης, μέσω άλλων ρεπερτοριακών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, η διακίνηση μουσικών αποτελεί ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του. Η οικειοποίηση από την πλευρά των Ελλήνων μουσικών είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, αφορά και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, αλλά και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη, με βάση τις δικές τους δυνατότητες. Άλλωστε, η συνθήκη των μαντολίνων, των κιθάρων, των μαρς, της φωνητικής πολυφωνίας και του bel canto φωνητικού ιδιώματος αποτελούν χαρακτηριστικά που φανερώνουν τις επιρροές του Canzone Napoletana στο ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί πως σε ποικίλες περιπτώσεις, συχνά και λόγω της μεγάλης επιτυχίας που γνώρισαν τα τραγούδια διεθνώς, το δίκτυο που τελικά σχηματίζεται είναι εξαιρετικά σύνθετο και δεν αφορά μόνο τις ελληνο-ιταλικές σχέσεις.
Η εν λόγω ηχογράφηση αποτελεί διασκευή με ελληνικούς στίχους του ναπολιτάνικου τραγουδιού "'A cerenara" σε μουσική του Rodolfo Falvo και στίχους του Luigi Mattiello.
Η παρτιτούρα με τίτλο "'A cerenara" εκδόθηκε στη Νάπολη από τον οίκο Capolongo-Feola στις αρχές του 20ού αιώνα, πιθανότατα το 1905.
Μέχρι τώρα στην ιταλική ιστορική δισκογραφία έχουν εντοπιστεί οι παρακάτω ηχογραφήσεις:
- Francesco Daddi – Virginia Novelli, Νέα Υόρκη, περίπου Μάρτιος 1908 (Zonophone 8605 – 3611, 40141 και Victor 67767)
- Coppia Parisi, Νέα Υόρκη, περίπου Μάιος 1921 (Columbia 87404 – E7156 και 14605-F).
Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία εκτός από την παρούσα ηχογράφηση έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί ακόμα μία την οποία πραγματοποίησε η Ελληνική εστουδιαντίνα στη Σμύρνη τον Απρίλιο του 1909 με τον τίτλο “Με τρελαίνουν τ' αφράτα σου κάλλη”.
Η ελληνική παρτιτούρα κυκλοφόρησε στην Αθήνα από τον εκδοτικό οίκο Γεωργίου Δ. Φέξη με τίτλο "Με μαγεύουν τ' αφράτα σου κάλλη (Δεν έχεις καρδιά)", στα ονόματα του Χ. Χ. (μουσική) και Βασίλειου Σιδερή (στίχοι), με διαφορές στους στίχους του κουπλέ σε σχέση με την ηχογράφηση. Κυκλοφόρησε επίσης σε παρτιτούρα με τίτλο "Με μαγεύουν τ' αφράτα σου κάλλη" από τις εκδόσεις Γρηγόρη Κωνσταντινίδη, στην οποία επίσης υπάρχουν διαφορές στους στίχους του κουπλέ σε σχέση με την ηχογράφηση.
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
Οι ιστορικές πηγές υπογραμμίζουν τις στενές σχέσεις μεταξύ της ιταλόφωνης και της ελληνόφωνης μουσικής. Οι συνομιλίες που αναπτύχθηκαν μεταξύ συγκεκριμένων τόπων, όπως τα νησιά του Ιονίου, τα Δωδεκάνησα και η Πάτρα, με ιταλικές πόλεις, και τα αποτελέσματά τους είναι αρκετά ώστε να αναδείξουν τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των δύο εθνοπολιτισμικών ομάδων. Επιπλέον, σχέσεις σφυρηλατήθηκαν σε τόπους όπου οι δυο εθνότητες έζησαν μαζί. Όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση της κοσμοπολίτικης Σμύρνης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ή σε αυτήν της Νέας Υόρκης, όπου Ιταλοί και Έλληνες μετέβησαν ως μετανάστες. Ερευνώντας το ιστορικό υλικό, φαίνεται ότι ειδικά μία πόλη της ιταλικής χερσονήσου ανέπτυξε ιδιαίτερες σχέσεις με τα μεγάλα αστικά κέντρα όπου πρωταγωνίστησαν ελληνόφωνοι μουσικοί. Πρόκειται για τη Νάπολη και το περίφημο Canzone Napoletana. Το “Δεν έχεις καρδιά”, το οποίο ηχογραφήθηκε και με τον τίτλο “Με τρελαίνουν τ' αφράτα σου κάλλη”, ανήκει σε ένα corpus τραγουδιών, από το οποίο οι Έλληνες πρωταγωνιστές δανείστηκαν μουσική ή/και στίχο από προϋπάρχοντα ναπολιτάνικα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικειοποιήσεις δεν αφορούν μόνο το ναπολιτάνικο τραγούδι αλλά συνολικά το ιταλόφωνο, καθώς συχνά τα πρωτότυπα ναπολιτάνικα μεταφράστηκαν στην ιταλική, από την οποία προέκυψε το δάνειο. Τα τραγούδια αυτά εξέβαλαν στον ελληνόφωνο κόσμο είτε διά της ευθείας οδού, είτε δια της τεθλασμένης, μέσω άλλων ρεπερτοριακών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, η διακίνηση μουσικών αποτελεί ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του. Η οικειοποίηση από την πλευρά των Ελλήνων μουσικών είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, αφορά και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, αλλά και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη, με βάση τις δικές τους δυνατότητες. Άλλωστε, η συνθήκη των μαντολίνων, των κιθάρων, των μαρς, της φωνητικής πολυφωνίας και του bel canto φωνητικού ιδιώματος αποτελούν χαρακτηριστικά που φανερώνουν τις επιρροές του Canzone Napoletana στο ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί πως σε ποικίλες περιπτώσεις, συχνά και λόγω της μεγάλης επιτυχίας που γνώρισαν τα τραγούδια διεθνώς, το δίκτυο που τελικά σχηματίζεται είναι εξαιρετικά σύνθετο και δεν αφορά μόνο τις ελληνο-ιταλικές σχέσεις.
Η εν λόγω ηχογράφηση αποτελεί διασκευή με ελληνικούς στίχους του ναπολιτάνικου τραγουδιού "'A cerenara" σε μουσική του Rodolfo Falvo και στίχους του Luigi Mattiello.
Η παρτιτούρα με τίτλο "'A cerenara" εκδόθηκε στη Νάπολη από τον οίκο Capolongo-Feola στις αρχές του 20ού αιώνα, πιθανότατα το 1905.
Μέχρι τώρα στην ιταλική ιστορική δισκογραφία έχουν εντοπιστεί οι παρακάτω ηχογραφήσεις:
- Francesco Daddi – Virginia Novelli, Νέα Υόρκη, περίπου Μάρτιος 1908 (Zonophone 8605 – 3611, 40141 και Victor 67767)
- Coppia Parisi, Νέα Υόρκη, περίπου Μάιος 1921 (Columbia 87404 – E7156 και 14605-F).
Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία εκτός από την παρούσα ηχογράφηση έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί ακόμα μία την οποία πραγματοποίησε η Ελληνική εστουδιαντίνα στη Σμύρνη τον Απρίλιο του 1909 με τον τίτλο “Με τρελαίνουν τ' αφράτα σου κάλλη”.
Η ελληνική παρτιτούρα κυκλοφόρησε στην Αθήνα από τον εκδοτικό οίκο Γεωργίου Δ. Φέξη με τίτλο "Με μαγεύουν τ' αφράτα σου κάλλη (Δεν έχεις καρδιά)", στα ονόματα του Χ. Χ. (μουσική) και Βασίλειου Σιδερή (στίχοι), με διαφορές στους στίχους του κουπλέ σε σχέση με την ηχογράφηση. Κυκλοφόρησε επίσης σε παρτιτούρα με τίτλο "Με μαγεύουν τ' αφράτα σου κάλλη" από τις εκδόσεις Γρηγόρη Κωνσταντινίδη, στην οποία επίσης υπάρχουν διαφορές στους στίχους του κουπλέ σε σχέση με την ηχογράφηση.
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
At the beginning of the 20th century, Europe is living in peace and prosperity. The “Belle Époque” is an outgrowth of previous important historical events and developments. The networks that are created and which evolve funnel both people and their products, tangible and intangible. It is within this multi-layered world that sound recording and sound reproduction is invented. Early record labels send mobile crews literally all over the world to record local musicians. The range of the repertoire is endless. Cosmopolitanism in large urban centers favors polystylisms and polymorphisms. Colonialism, revolutions, conflicts, refugee flows; the theater, cinema, radio, photography, orchestras’ tours, but also circulations in all kinds of commercial channels in a world that evolves dynamically and anisotropically, form a complex network of “centers” and “peripheries” in alternating roles setting musical idioms in motion, both literally and figuratively. The network in which the Greek-speaking urban popular song participates, constantly conversing with its co-tenants, is magnificent. Discography has already provided important tools in understanding the relationships that developed between “national” repertoires. The result of this ongoing research is “Cosmopolitanism in Greek Historical Discography”.
Historical sources underline the close relations between Italian-speaking and Greek-speaking music. The conversations that developed with specific places, such as the Ionian Islands, the Dodecanese and Patras, as well as their results, are enough to highlight the strong ties between the two ethno-cultural groups. Furthermore, relationships were forged in places where the two ethnicities lived together, such as, for example, in the case of cosmopolitan Smyrna (Izmir) in the Ottoman Empire, or that of New York, where Italians and Greeks immigrated. When researching the historical material, it seems that one particular city in the Italian peninsula developed special relations with the large urban centers where Greek-speaking musicians played a leading role: it was Naples, with its famous Canzone Napoletana. The song "Den echeis kardia", which was also recorded under the title "Me trelainoun t' afrata sou kalli", belongs to a corpus of songs from which the Greek protagonists borrowed music and/or lyrics from pre-existing Neapolitan-speaking songs. In many cases, the appropriations concern not only Neapolitan-speaking songs but the Italian language as a whole, since, often, the original Neapolitan-speaking songs were translated into Italian, from which the loan arose. These songs arrived at the Greek-speaking world either directly or indirectly, through other repertoire networks. In any case, the circulation of musics is already a reality before the 20th century with theatrical and musical performances tours, but also with the networks of music publishing houses. Discography is not only embedded in this context, but plays a key role in its transformation. The appropriation by Greek musicians is twofold: on the one hand are the lyrics, which are now in Greek (often, in fact, they have nothing to do with the original ones), and, on the other hand, are the performance practices: different instrumentation, different singing style, often differences in melodic and rhythmic forms but also in the harmonies. Greek musicians adapt what they hear to their own condition, based on their own capabilities. After all, the mandolins, the guitars, the marches, polyphonic song and the bel canto singing style are characteristics that reveal the influences of the Canzone Napoletana on the Greek-speaking urban popular song. It should also be noted that, in various cases, often due to the great international success of the songs, the network that is finally formed is extremely complex and does not only concern Greek-Italian relations.
It is an adaptation with Greek lyrics of the Neapolitan song "A cerenara" composed by Rodolfo Falvo and lyrics by Luigi Mattiello.
The musical score under the title "'A cerenara" was published in Naples by the Capolongo-Feola publishing house in the early 20th century, probably in 1905.
So far, the following recordings have been found in Italian historical discography:
- Francesco Daddi – Virginia Novelli, New York, around March 1908 (Zonophone 8605 – 3611, 40141 and Victor 67767)
- Coppia Parisi, New York, around May 1921 (Columbia 87404 – E7156 and 14605-F).
In Greek historical discography, apart from the present recording, another one has been found so far, which was performed by the Elliniki Estudiantina (Greek Estudiantina) in Smyrna (Izmir) in April 1909 under the title "Me trelainoun t' afrata sou kalli".
The Greek musical score was published in Athens by the Georgios D. Fexis publishing house under the title "Me magevoun t' afrata sou kalli (Den echeis kardia)" by Χ. Χ. (music) and Vasileios Sideris (lyrics), with differences in the lyrics of the verse in relation to the recording. It was also published in a musical score format under the title "Me magevoun t' afrata sou kalli" by the Grigoris Konstantinidis publishing house, in which there are also differences in the lyrics of the verse in relation to the recording.
Research and text by: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis
Historical sources underline the close relations between Italian-speaking and Greek-speaking music. The conversations that developed with specific places, such as the Ionian Islands, the Dodecanese and Patras, as well as their results, are enough to highlight the strong ties between the two ethno-cultural groups. Furthermore, relationships were forged in places where the two ethnicities lived together, such as, for example, in the case of cosmopolitan Smyrna (Izmir) in the Ottoman Empire, or that of New York, where Italians and Greeks immigrated. When researching the historical material, it seems that one particular city in the Italian peninsula developed special relations with the large urban centers where Greek-speaking musicians played a leading role: it was Naples, with its famous Canzone Napoletana. The song "Den echeis kardia", which was also recorded under the title "Me trelainoun t' afrata sou kalli", belongs to a corpus of songs from which the Greek protagonists borrowed music and/or lyrics from pre-existing Neapolitan-speaking songs. In many cases, the appropriations concern not only Neapolitan-speaking songs but the Italian language as a whole, since, often, the original Neapolitan-speaking songs were translated into Italian, from which the loan arose. These songs arrived at the Greek-speaking world either directly or indirectly, through other repertoire networks. In any case, the circulation of musics is already a reality before the 20th century with theatrical and musical performances tours, but also with the networks of music publishing houses. Discography is not only embedded in this context, but plays a key role in its transformation. The appropriation by Greek musicians is twofold: on the one hand are the lyrics, which are now in Greek (often, in fact, they have nothing to do with the original ones), and, on the other hand, are the performance practices: different instrumentation, different singing style, often differences in melodic and rhythmic forms but also in the harmonies. Greek musicians adapt what they hear to their own condition, based on their own capabilities. After all, the mandolins, the guitars, the marches, polyphonic song and the bel canto singing style are characteristics that reveal the influences of the Canzone Napoletana on the Greek-speaking urban popular song. It should also be noted that, in various cases, often due to the great international success of the songs, the network that is finally formed is extremely complex and does not only concern Greek-Italian relations.
It is an adaptation with Greek lyrics of the Neapolitan song "A cerenara" composed by Rodolfo Falvo and lyrics by Luigi Mattiello.
The musical score under the title "'A cerenara" was published in Naples by the Capolongo-Feola publishing house in the early 20th century, probably in 1905.
So far, the following recordings have been found in Italian historical discography:
- Francesco Daddi – Virginia Novelli, New York, around March 1908 (Zonophone 8605 – 3611, 40141 and Victor 67767)
- Coppia Parisi, New York, around May 1921 (Columbia 87404 – E7156 and 14605-F).
In Greek historical discography, apart from the present recording, another one has been found so far, which was performed by the Elliniki Estudiantina (Greek Estudiantina) in Smyrna (Izmir) in April 1909 under the title "Me trelainoun t' afrata sou kalli".
The Greek musical score was published in Athens by the Georgios D. Fexis publishing house under the title "Me magevoun t' afrata sou kalli (Den echeis kardia)" by Χ. Χ. (music) and Vasileios Sideris (lyrics), with differences in the lyrics of the verse in relation to the recording. It was also published in a musical score format under the title "Me magevoun t' afrata sou kalli" by the Grigoris Konstantinidis publishing house, in which there are also differences in the lyrics of the verse in relation to the recording.
Research and text by: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis
Source
Αρχείο Κουνάδη
Kounadis Archive
Publisher
Favorite
Favorite
Date
07/07/1910
07/07/1910
Contributor
Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης
Rights
cc
Relation
201807011305
Vi_63532_MeTrelainounTaAfrataSouKalli
Vi_63532_MeTrelainounTaAfrataSouKalli
Format
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
10 in. (25 cm)
Language
Ελληνικά
Greek
Identifier
Fav_1_59038_DenEcheisKardia
Coverage
Κωνσταντινούπολη
Constantinople (Istanbul)
78 RPM Records Item Type Metadata
Στιχουργός / Lyrics writer
[Ναπολιτάνικοι στίχοι: Mattiello Luigi
Ελληνικοί στίχοι: Σιδερής Βασίλειος]
Ελληνικοί στίχοι: Σιδερής Βασίλειος]
[Neapolitan lyrics: Mattiello Luigi
Greek lyrics: Sideris Vasileios]
Greek lyrics: Sideris Vasileios]
Αριθμός Σειράς / Coupling number
1-59038
Αριθμός Μήτρας / Matrix Number
3981-t
Διάρκεια ηχογραφήματος / Length of the song
3:15
Θέση ηχογραφήματος / Place of record (object)
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Kounadis Archive Record Library
Tags
1910s, Cosmopolitanism, Estudiantina, Favorite, Habanera, Interactions with Neapolitan repertoire, Recordings in Asia Minor, Recordings in Constantinople, Δεκαετία του 1910, Εστουδιαντίνα, Ηχογραφήσεις στη Μικρά Ασία, Ηχογραφήσεις στην Κωνσταντινούπολη, Κοσμοπολιτισμός, Συνομιλίες με ναπολιτάνικο ρεπερτόριο, Χαμπανέρα
Citation
[Falvo Rodolfo] and [Falvo Rodolfo], “Δεν έχεις καρδιά,” Kounadis-Archive OMEKA Site, accessed September 26, 2023, https://kounadisomeka.aegean.gr/items/show/5100.
Output Formats
Item Relations
This item has no relations.