Ω! Ντόνα Κλάρα

Ω! Ντόνα Κλάρα

O! Ntona Klara

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το δίκτυο μέσα στο οποίο συμμετέχει το ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς του, είναι μεγαλειώδες. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Κοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Στην πρώιμη περίοδο της δισκογραφίας δεν υπάρχει προηγούμενο μοντέλο διαχείρισης. Η κάθε εταιρεία δημιουργεί τα δικά της δίκτυα, τα οποία θα της επιτρέψουν να πρωταγωνιστήσει δυναμικά στην αγορά. Δημιουργούνται καινούργιες ειδικότητες και επαγγέλματα, ενώ προκύπτουν και νέα δεδομένα ή η ανάγκη για επικαιροποίηση παλαιότερων, με σοβαρότερο αυτό της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η τελευταία, μέχρι τότε, αφορούσε ως επί τω πλείστον τις έντυπες εμπορικές παρτιτούρες και τα δικαιώματα των εκδοτών. Η διαρκώς εξελισσόμενη δισκογραφική βιομηχανία δείχνει πως είναι κεντρομόλα: Οι αποφάσεις που λαμβάνονται ακολουθούν τις πολιτικές που υπαγορεύονται κεντρικά, από τις διοικήσεις των εταιρειών και των θυγατρικών τους. Η διακίνηση μουσικών αποτελούσε ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων.

Το tango αποτελεί ένα από τα βασικά μουσικά στοιχεία της εθνικής ταυτότητας της μοντέρνας Αργεντινής. Γεννιέται στο περιθωριοποιημένο περιβάλλον του λιμανιού του Μπουένος Άιρες, αλλά σύντομα κατακτά την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου το μεταφέρουν περιοδεύοντες Αργεντίνοι μουσικοί και χορευτές κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Η αποδοχή του από τις ανώτερες και μεσαίες τάξεις οφείλεται στον μετασχηματισμό του από μια πολυπολιτισμική μουσική έκφραση του υποκόσμου, σε μια μουσικοχορευτική για τους λευκούς, και στην θεματολογική του κάθαρση από τις απροκάλυπτα αισθησιακές του καταβολές. Οι πρωτογενώς περιθωριακοί τύποι και η προκλητική τους οριακότητα αντικαθίσταται από γραφικούς χαρακτήρες που εμφορούνται από ασίγαστα, πλην όμως στιλιζαρισμένα ερωτικά πάθη. Προκύπτει έτσι ένα «τιθασευμένο» μουσικό είδος που ανακαλεί μια ρομαντική Αργεντινή. Το ταγκό κατακλύζει τα παρισινά καμπαρέ, και η αρχικά στοχευμένη δημοφιλία του σύντομα εξελίσσεται σε πλατιά απήχηση. Δισκογραφικές εταιρείες, συνθέτες και ορχήστρες το διαχειρίζονται ως αναπόσπαστο στοιχείο της δραστηριότητάς τους. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές της δεκαετίας του 1930 η Ελλάδα ενδίδει στην «ταγκομανία». Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου το ταγκό έχει κεντρική θέση στο ρεπερτόριο του ελαφρού τραγουδιού και εμπλουτίζει τους δισκογραφικούς καταλόγους με εκατοντάδες πρωτότυπες συνθέσεις, που συμπληρώνουν τις συστηματικές διασκευές δημοφιλών κομματιών, ευρωπαϊκής κυρίως προέλευσης, που ντύνονται με ελληνικούς στίχους. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά παίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του.

Η εν λόγω ηχογράφηση αποτελεί διασκευή με ελληνικούς στίχους του τραγουδιού "Oh, Donna Clara". Το κομμάτι συνέθεσε αρχικά ως ορχηστρικό με τον τίτλο "Tango Milonga" ο Πολωνός συνθέτης Jerzy Petersburski για τις ανάγκες της επιθεώρησης "Warszawa w kwiatach", που παρουσιάστηκε στις 7 Μαΐου 1929 στο θέατρο "Morskie Oko" της Βαρσοβίας.

Στην ορχηστρική του εκδοχή ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1929 στη Βαρσοβία από την ορχήστρα του Henryk Gold (Syrena Electro-20235 - 6360). Σχεδόν ταυτόχρονα, όπως προκύπτει από τους αριθμούς μήτρας των δίσκων, ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά ως τραγούδι, με πολωνικούς στίχους του Andrzej Włast, από την Stanisława Nowicka, η οποία το τραγούδησε και στην επιθεώρηση, και την ορχήστρα του Henryk Gold (Syrena-Electro, Βαρσοβία 1929, 20236 - 6359). Για άλλες εκτελέσεις στην πολωνική δισκογραφία δες εδώ.

Η πολωνική παρτιτούρα του τραγουδιού με τον τίτλο "Tango Milonga" εκδόθηκε στη Βαρσοβία το 1929 από τον Nakład Rzepeckiego και από τον F. Grąbczewski.

Aφού ο εκδοτικός οίκος Bohême Verlag στη Βιέννη απέκτησε τα δικαιώματα εκτέλεσης, ο Fritz Löhner-Beda έγραψε γερμανικούς στίχους και με τον τίτλο πλέον "Oh, Dοnna Clara" το τραγούδι γνώρισε παγκόσμια επιτυχία και ηχογραφήθηκε αμέτρητες φορές στην ιστορική δισκογραφία σε διάφορες, μορφές, γλώσσες και τόπους. Ενδεικτικά:

- Austin Egen & Dol Dauber Tango Orchestra, Βιέννη, 7 Ιανουαρίου 1930 (HMV BW 3111-2 - AM 2680/70-1015)
- Fernando Orlandis, Ιταλία, 1930 (Odeon O 10423)
- Kees Pruis met Fred Bird Rhythmicians, Βερολίνο, 1930 (Homocord H. 4-66111)
- Jean Moscopol, Βιέννη, 22 Μαρτίου 1930 (HMV BW 3283 - AM 2807/70-1227)
- Jindrich Láznicka s dopr. Saxofonového Orkestru Dobbri, Βερολίνο, 28 Μαρτίου 1930 (Parlophon 118016 - B.13703-II)
- Grégor - Jazz Grégor, Γαλλία, 1930 (Æolien 1083 - G.8)
- "O, Donna Klára", Karel Hašler - Jankovcův Arena Divadla Orchester, Πράγα, 24 Απριλίου 1930 (BW 3366 - 70-1217 - AM2802)
- Nello Manzatti [Ion (Nelu) A. Mânzatu], Βουκουρέστι, 1930 (Columbia DV 65)
- "Óh Donna Klára", Sebő Miklós & Dobbri Saxophon Zenekara, Βουδαπέστη, 1930 (Parlophon 73209 - B. 13179-II)
- The Hottentots, Αγγλία, 1931 (Eclipse JW 101 - 13)
- Jazz Sinfonico Mascheroni, Ιταλία, 193; (Columbia WB 3458 - CQ 210)
- Juan Pulido, Νέα Υόρκη, 29 Μαΐου 1931 (Victor BRC 69669 - 30456)
- О, ДОННА КЛАРА, Малахов (Kazimir Malakhov), Μόσχα, 1932 (MusTrust 2115 - 2115)

Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία το τραγούδι ηχογραφήθηκε από τον Δημήτρη Κριωνά, τον Πέτρο Επιτροπάκη και τους Δημήτρη Φιλιππόπουλο - Γιώργο Σαβαρή - Λουσιέν (Λουκιανός Μηλιάρης), παρούσα ηχογράφηση.

Η ελληνική παρτιτούρα με στίχους του Ξενοφώντα Αστεριάδη κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Στέφανου Γαϊτάνου.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης, Γιώργος Ευαγγέλου και Νίκος Ορδουλίδης

At the beginning of the 20th century, Europe is living in peace and prosperity. The “Belle Époque” is an outgrowth of previous important historical events and developments. The networks that are created and which evolve funnel both people and their products, tangible and intangible. It is within this multi-layered world that sound recording and sound reproduction is invented. Early record labels send mobile crews literally all over the world to record local musicians. The range of the repertoire is endless. Cosmopolitanism in large urban centers favors polystylisms and polymorphisms. Colonialism, revolutions, conflicts, refugee flows; the theater, cinema, radio, photography, orchestras’ tours, but also circulations in all kinds of commercial channels in a world that evolves dynamically and anisotropically, form a complex network of “centers” and “peripheries” in alternating roles setting musical idioms in motion, both literally and figuratively. The network in which the Greek-speaking urban popular song participates, constantly conversing with its co-tenants, is magnificent. Discography has already provided important tools in understanding the relationships that developed between “national” repertoires. The result of this ongoing research is “Cosmopolitanism in Greek Historical Discography”.

There was no previous management model in the early period of discography. Each company creates their own networks, something that will allow them to take a dynamic lead in the market. New specialties and professions are created and new conditions emerge, or the need to update older facts, with the most serious being intellectual property. The latter, until then, concerned mostly printed commercial musical scores and the publishers’ rights. The ever-evolving recording industry proves to be centripetal: the decisions that are taken follow the policies centrally dictated by the managements of the companies and their subsidiaries. The circulation of musics is already a reality before the 20th century with theatrical and musical performances tours, but also with the networks of music publishing houses.

Tango is one of the main musical elements of the national identity of modern Argentina. It is born in the marginalized environment of the port of Buenos Aires, but soon conquers Europe and the USA, where it is carried by traveling Argentine musicians and dancers during the first decade of the 20th century. Its acceptance by the upper and middle classes was due to its transformation from a multicultural musical expression of the underworld to a dance-music one for whites, as well as to its thematic cleansing of its overtly sensual origins. Primarily marginal types and their provocative liminality are replaced by quaint figures who are possessed by unquenchable, but stylized love passions. This is how a “tamed” musical genre emerges that recalls a more romantic Argentina. Tango takes Parisian cabarets by storm, and its initially targeted popularity soon develops into widespread appeal. Record companies, composers and orchestras manage it as an integral part of their business. At the end of the 1920s and the beginning of the 1930s, Greece succumbs too to this “tangomania”. During the interwar period, tango has a central place in the repertoire of elafro (light music) and enriches discography’s catalogs with hundreds of original compositions which complement the systematic arrangements of popular pieces, mainly of European origin, “dressed” with Greek lyrics.

This recording is an adaptation with Greek lyrics of the song "Oh, Donna Clara". The song was originally composed as an instrumental song under the title "Tango Milonga" by the Polish composer Jerzy Petersburski for the needs of the revue "Warszawa w kwitach", which premiered on May 7, 1929 at the theater "Morskie Oko" in Warsaw.

It was recorded in its instrumental version for the first time in 1929, in Warsaw, by Henryk Gold's orchestra (Syrena Electro-20235 - 6360). Almost simultaneously, as can be witnessed from the matrix numbers of the records, it was recorded for the first time, as a song with Polish lyrics by Andrzej Włast, by Stanisława Nowicka, who also sang it in the revue, and by Henryk Gold's orchestra (Syrena-Electro, Warsaw 1929, 20236 - 6359). For other performances in Polish discography, see here.

The Polish musical score of the song under the title "Tango Milonga" was published in Warsaw, in 1929, by Nakład Rzepeckiego and F. Grąbczewski.

After the Bohême Verlag publishing house in Vienna acquired the rights, Fritz Löhner-Beda wrote German lyrics, and, under the title "Oh, Donna Clara", the song became a global hit and was recorded countless times in historical discography in various formats, languages and locations. For example:

- Austin Egen & Dol Dauber Tango Orchestra, Vienna, January 7, 1930 (HMV BW 3111-2 - AM 2680/70-1015)
- Fernando Orlandis, Italy, 1930 (Odeon O 10423)
- Kees Pruis met Fred Bird Rhythmicians, Berlin, 1930 (Homocord H. 4-66111)
- Jean Moscopol, Vienna, March 22, 1930 (HMV BW 3283 - AM 2807/70-1227)
- Jindrich Láznicka s dopr. Saxofonového Orkestru Dobbri, Berlin, March 28, 1930 (Parlophon 118016 - B.13703-II)
- Grégor - Jazz Grégor, France, 1930 (Æolien 1083 - G.8)
- "O, Donna Klára", Karel Hašler - Jankovcův Arena Divadla Orchester, Prague, April 24, 1930 (BW 3366 - 70-1217 - AM2802)
- Nello Manzatti [Ion (Nelu) A. Mânzatu], Bucharest, 1930 (Columbia DV 65)
- "Óh Donna Klára", Sebő Miklós & Dobbri Saxophon Zenekara, Budapest, 1930 (Parlophon 73209 - B. 13179-II)
- The Hottentots, England, 1931 (Eclipse JW 101 - 13)
- Jazz Sinfonico Mascheroni, Italy, 193? (Columbia WB 3458 - CQ 210)
- Juan Pulido, New York, May 29, 1931 (Victor BRC 69669 - 30456)
- О, ДОННА КЛАРА, Малахов (Kazimir Malakhov), Moscow, 1932 (MusTrust 2115 - 2115)

In Greek historical discography, the song was recorded by Dimitris Krionas (present recording) Petros Epitropakis and Dimitris Filippopoulos - Giorgos Savaris - Lousien (Loukianos Miliaris), present recording.

The Greek musical score, with lyrics by Xenofontas Asteriadis, was published by the Stefanos Gaitanos publishing house.

Research and text: Leonardos Kounadis, George Evangelou and Nikos Ordoulidis

Αρχείο Κουνάδη

Kounadis Archive

Columbia USA

Columbia (USA)

1930

1930

Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης

cc

Col_DG92_DonaKlara

Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)

12 in. (30 cm)

Ελληνικά

Greek

Ελαφρό

Col_56220_O_DonaKlara

Νέα Υόρκη

New York

Πολωνικοί στίχοι: Włast Andrzej
Ελληνικοί στίχοι: Άγνωστος

Polish lyrics: Włast Andrzej
Greek lyrics: Unknown

Ταγκό

Tango

56220-F

W 206400

3:59

Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη

Kounadis Archive Record Library