Άγγελα φως μου

Άγγελα φως μου

Angela fos mou

Την δεκαετία του 1860, όταν ξεσπάει ο Αμερικανικός Εμφύλιος με βασικό διακύβευμα το ρατσιστικό δουλεμπόριο, η Βόρεια Αμερική έχει ήδη μετατραπεί σε ένα άνευ προηγουμένου πολιτισμικό χωνευτήρι. Ούτως ή άλλως, η μετακίνηση πληθυσμών προς τον «Νέο Κόσμο» (άλλοτε βίαια και άλλοτε εκούσια) και ο πολυεθνικός εποικισμός και αποικισμός αποτελεί μια σταθερά που ξεκινά από τον 16ο αιώνα και καθορίζει την ιστορία της ηπείρου. Επί της ουσίας, η προεδρική πλέον μετά τον Εμφύλιο συνομοσπονδία πολιτειών, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, αποτελεί μικρογραφία της Υφηλίου: μία «επιτυχημένη Βαβέλ». Όπως είναι φυσικό, ένας ανεπανάληπτος συγκρητισμός κυριαρχεί και στην μουσική πραγματικότητα. Η γένεση, δε, της δισκογραφίας οικοδομεί μια συνθήκη που ευνοεί τις συνομιλίες και τις ωσμώσεις μεταξύ των αναρίθμητων εθνοπολιτισμικών ομάδων που συνθέτουν τον πληθυσμό. Οι διεργασίες αυτές θα οδηγήσουν στην ανανοηματοδότηση, επικαιροποίηση και ανανέωση παλαιών μουσικών τάσεων που φθάνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και, ταυτόχρονα, στην εξαγωγή τους εκ νέου προς τους «παλαιούς κόσμους», συστήνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα μοναδικά πολυεπίπεδο δίκτυο. Το μνημειώδες, πλέον, πολύτομο έργο του Richard Spottswood, με τίτλο “Ethnic Music on Records”, αντικατοπτρίζει με γλαφυρό τρόπο την εξαιρετικά μεγάλη δισκογραφική παραγωγή των ΗΠΑ. Συχνά, η «σύγκλιση» των γεωγραφικών συντεταγμένων συνοδεύεται από μια ακόμα σύγκλιση, που αφορά εσωτερικές πολιτισμικές «συντεταγμένες». Πρόκειται για τα πεδία του λόγιου και του λαϊκού, που μπαίνουν σε δημιουργικό διάλογο με ποικίλους τρόπους, και συχνά συστήνουν ενδιάμεσους ή/και νέους «τόπους». Η συμβολή των βιαίως μεταφερμένων σκλάβων από την αφρικανική ήπειρο στα μουσικά τεκταινόμενα της Αμερικής, και δη ο ρόλος τους στην διαμόρφωση των ειδών που σήμερα λογίζονται ως «εθνική μουσική των ΗΠΑ», υπήρξε περισσότερο από κρίσιμη. Folk, country, bluegrass, gospel, blues, soul, jazz, fox trot, rock ‘n roll, charleston, minstrel show, αλλά και συμφωνική μουσική, βαλς, ταγκό, μουσική για τον κινηματογράφο, ιταλόφωνα, ρωσόφωνα, ελληνόφωνα, εβραιόφωνα, ισπανόφωνα και άλλα ιδιώματα ηχογραφούνται και κατακλύζουν την παγκόσμια δισκογραφική αγορά. Σε αυτό το ατελείωτο σώμα ηχογραφήσεων, συναντάμε περιπτώσεις όπου ελληνόφωνοι μουσικοί διασκευάζουν αμερικανικά τραγούδια. Η οικειοποίηση αυτή είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη και αισθητική, με βάση τις δικές τους δυνατότητες και ανάγκες.

Η εν λόγω ηχογράφηση (ανατύπωση από τον δίσκο της Columbia USA 56119-F) περιλαμβάνει διασκευή με ελληνικούς στίχους του αμερικανικού τραγουδιού "My Angel" (Angela Mia) σε μουσική του Erno Rapée και στίχους του Lew Pollack.

Συμπεριλήφθηκε στο soundtack της βουβής αμερικανικής ταινίας του 1928 "Street Angel" (βλ. την ταινία εδώ) και ως το μουσικό θέμα των τίτλων, στην ορχηστρική του εκδοχή, αλλά και ως τραγούδι (βλ. στο 34:20'').

Ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά σε δίσκο στις 21 Απριλίου 1928 στη Νέα από την ορχήστρα του Paul Whiteman με τους Jack Fulton, Charles Gaylord, Al Rinker στα φωνητικά του ρεφρέν (Victor BVE-43661 - 21388).

Το τραγούδι γνώρισε διεθνή επιτυχία, ηχογραφήθηκε και διασκευάστηκε πολλές φορές στην ιστορική δισκογραφία με διάφορες μορφές και σε διάφορες περιοχές και γλώσσες. Ενδεικτικά:

- "Angela mia", Volpi Leuto, Νέα Υόρκη, 20 Αυγούστου 1928 (Victor BVE-46919 - 81620)
- "Mein Engel", Teles Longtin, Νέα Υόρκη, Σεπτέμβριος 1928 (Columbia W109710 - 5263-F)
- "Angela mia", Tito Schipa, Κάμντεν, Νέα Υερσέη, 10 Σεπτεμβρίου 1928 (Victor BVE-42936 - 1347)
- "Angela mia", Carlos Mejía, Νέα Υόρκη, 12 Οκτωβρίου 1928 (Victor BVE-47563 - 81787)
- "Angela mia (My angel)", Norman Bradshaw, Μελβούρνη, Οκτώβριος 1928 (Broadcast BA. 55 -AZ.145X)
- Lilian Davies, Λονδίνο, 29 Νοεμβρίου 1928 (Gramophone Bb 14671-8 - B2882)
- "Angela mia", Roméo Mousseau, Καναδάς 1928 (Victor 263555-A)
- "Ângela mia (My Angeline)", Francisco Alves, Ρίο ντε Τζανέιρο, 1929 (Parlophone 2156 - 12894-a)
- "Diákszerelem: Angela mia", Sárossy Mihály, Βιέννη 14 Ιουνίου 1929 (Gramophone BA 89-2 - 2-272005 AM2136)
- "Angela mia", Tino Folgar, Βαρκελώνη 12 Ιουλίου 1929 (Gramophone  BJ 2399-2 2-62401= AA159)

Στην ιστορική ελληνική δισκογραφία ηχογραφήθηκε από τον Τέτο Δημητριάδη από τον Κώστα Καζή (παρούσα ηχογράφηση) καθώς και σε ορχηστρική μορφή από την ορχήστρα Πατέ υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Βιτάλη.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

In the 1860s, when the American Civil War breaks out with the racist slave trade at stake, North America had already turned into an unprecedented cultural melting pot. In any case, the movement of populations to the “New World” (sometimes forcibly and sometimes voluntarily) and the multinational settlement and colonization was a constant condition that started from the 16th century and defined the history of the continent. In essence, the now post-Civil War presidential confederation of states, the United States of America, is a microcosm of the globe: a “successful Babel”. Naturally, a unique syncretism also dominates in the field of music. The genesis of discography builds a condition that favors conversation and osmosis between the innumerable ethno-cultural groups that make up the population. These processes will lead to the reinterpretation, updating and renewal of old musical trends that arrive in the United States, and, at the same time, to their re-exportation to the “old worlds”, thus setting up a uniquely multi-layered network. Richard Spottswood’s now monumental multi-volume work “Ethnic Music on Records” vividly reflects the extraordinary record production in the USA. This “convergence” of geographical coordinates is often accompanied by another one, the “convergence” of internal cultural “coordinates”. These are the fields of scholar and popular music, which enter into a creative dialogue in a variety of ways, and often introduce in-between and/or new “places”. The contribution of forcibly transported slaves from the African continent to the musical scene of America, and especially their role in the formation of the genres that are now considered as part of the “national music of the USA”, was more than crucial. Folk, country, bluegrass, gospel, blues, soul, jazz, fox trot, rock ‘n roll, charleston, minstrel show, but also symphonic music, waltz, tango, music for the cinema, Italian, Russian, Greek, Hebrew, Spanish-speaking and other idioms are recorded and flood the global record market. In this endless body of recordings, we come across instances where Greek-speaking musicians arrange American songs. This appropriation is twofold: on the one hand are the lyrics, which are now in Greek (often, in fact, they has nothing to do with the original ones), and, on the other hand, the performance practices: different instrumentation, different singing style, often differences in melodic and rhythmic forms and in the harmonies. Greek musicians adapt what they hear to their own condition and aesthetics, based on their own capabilities and needs.

This recording (a reissue from Columbia's USA 56119-F) is an adaptation with Greek lyrics of the American song "My Angel" (Angela Mia), set to music by Erno Rapée and lyrics by Lew Pollack.

It was included in the soundtrack of the 1928 American silent film "Street Angel" (watch the film here), both as a title track (in its instrumental version) and as a song (see at 34:20'').

It was first recorded on record on April 21, 1928 in New York by Paul Whiteman's Orchestra with Jack Fulton, Charles Gaylord and Al Rinker singing the chorus’ vocals (Victor BVE-43661 - 21388).

The song was a global hit, has been recorded and arranged many times in historical discography, in various forms, languages and locations. For example:

- "Angela mia", Volpi Leuto, New York, August 20, 1928 (Victor BVE-46919 - 81620)
- "Mein Engel", Teles Longtin, New York, September 1928 (Columbia W109710 - 5263-F)
- "Angela mia", Tito Schipa, Camden, New Jersey, September 10, 1928 (Victor BVE-42936 - 1347)
- "Angela mia", Carlos Mejía, New York, October 12, 1928 (Victor BVE-47563 - 81787)
- "Angela mia (My angel)", Norman Bradshaw, Melbourne, October 1928 (Broadcast BA. 55 -AZ.145X)
- Lilian Davies, London, November 29, 1928 (Gramophone Bb 14671-8 - B2882)
- "Angela mia", Roméo Mousseau, Canada, 1928 (Victor 263555-A)
- "Ângela mia (My Angeline)", Francisco Alves, Rio de Janeiro, 1929 (Parlophone 2156 - 12894-a)
- "Diákszerelem: Angela mia", Sárossy Mihály, Vienna, June 14, 1929 (Gramophone BA 89-2 - 2-272005 AM2136)
- "Angela mia", Tino Folgar, Barcelona, July 12, 1929 (Gramophone  BJ 2399-2 2-62401= AA159)

In Greek historical discography, it was recorded by Tetos Dimitriadis, Kostas Kazis (present recording) and its instrumental version by the Pathé Orchestra was conducted by Giorgos Vitalis.

Research and text: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis

Αρχείο Κουνάδη

Kounadis Archive

Columbia England

Columbia (UK)

09/1928

09/1928

Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης

cc

Vi_59097_AngelaMia
Pathe_80296_AngelaMia

Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)

12 in. (30 cm)

Ελληνικά

Greek

Κινηματογράφος

Col_11734_AggelaFosMou

Νέα Υόρκη

New York

[Pollack Lew]
Ελληνικοί στίχοι: Σταυρακούλη Ελένη

[Pollack Lew]
Greek lyrics: Stavrakouli Eleni

11734

W 206006

4:11

Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη

Kounadis Archive Record Library