Chanakale

Chanakale

Chanakale

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το δίκτυο μέσα στο οποίο συμμετέχει το ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς του, είναι μεγαλειώδες. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Όπως είναι φυσικό, στα μεγάλα αστικά κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας γύρω από την Μεσόγειο θάλασσα, οι «συνομιλίες» των ελληνόφωνων με τους συνενοίκους τους τουρκόφωνους μουσουλμάνους, καθολικούς ελληνόφωνους, Αρμένηδες, σεφαραδίτες και ασκενάζι Εβραίους, προτεστάντες λεβαντίνους, Ευρωπαίους και Αμερικάνους, υπήρξαν περισσότερο από έντονες. Πολύ συχνά, το εύρος αυτού του δικτύου εκτείνεται στα Βαλκάνια, στην Ανατολική και σε τμήμα ακόμη και της Κεντρικής Ευρώπης. Ιδίως όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ ορθόδοξων και μουσουλμάνων, τα σχετικά τεκμήρια καταδεικνύουν τις μεταξύ τους μουσικές ανταλλαγές και αποσαφηνίζουν μια οικουμένη όπου όλοι συνεισφέρουν στο μεγάλο μουσικό «χωνευτήρι» και όλοι μπορούν να αντλήσουν από αυτό. Και να το επανακαταθέσουν, σε νέα μορφή, με αναδιαμορφωμένο το κείμενό του και το νόημά του, με άλλοτε σαφείς και άλλοτε θολές παραπομπές στο προ-κείμενό του. Μέχρι να το ανασύρει ξανά κάποιος άλλος, μέσα από το «χωνευτήρι», ώστε να γίνεται ξεκάθαρο πως, στην αναδημιουργική και δυναμική αυτή διαδικασία όπου η ρευστότητα κυριαρχεί, τέλος δεν θα υπάρξει. Μια περίπτωση που προέρχεται από τέτοιου τύπου ρεπερτόρια είναι και η ηχογράφηση "Chanakale".

Για κάποιον ή κάποια που επιθυμεί να μελετήσει σε βάθος το τραγούδι θα πρέπει να ανατρέξει στο βιβλίο του Eray Cömert Çanakkale türküsü - Melodik Varyantlar Üzerine Analitik Bir İnceleme [Çanakkale türküsü - Μια αναλυτική μελέτη για τις μελωδικές παραλλαγές] (İstanbul Teknik Üniversitesi - Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Yayınları, İstanbul, 2015). Bασίζεται στη διδακτορική του διατριβή “Kültürlerarası etkileşim sürecinde tarihî kimliği ile Çanakkale Türküsü ve varyantları üzerine analitik bir bakış” [Μια αναλυτική θεώρηση του λαϊκού τραγουδιού "Τσανάκαλε" και των παραλλαγών του βάσει της ιστορικής του ταυτότητας κατά τη διαδικασία της διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης] (İstanbul Teknik Üniversitesi, 2011).

Το τραγούδι αναφέρεται στην εκστρατεία της Καλλίπολης, γνωστή και ως εκστρατεία των Δαρδανελίων ή μάχη του Τσανάκαλε (Çanakkale στην τουρκική γλώσσα, σημαίνει «Δαρδανέλλια»), που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μεταξύ 25 Απριλίου 1915 και 9 Ιανουαρίου 1916. Η εκστρατεία αυτή των δυνάμεων της Entente, με στόχο την κατάληψη των στρατηγικής σημασίας στενών των Δαρδανελίων, που τελούσαν υπό τον έλεγχο των Κεντρικών Δυνάμεων, και την εξασφάλιση θαλάσσιας διόδου με τη Ρωσία, εξελίχθηκε σε πανωλεθρία και αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες νίκες των Οθωμανών κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Όπως αναφέρει στην έρευνα του o Eray Cömert, είναι πιθανόν το τραγούδι του Τσανάκαλε να υπήρξε δημοφιλές το 1914, πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, ως ύμνος που τραγουδούσαν οι στρατιώτες παρελαύνοντας στους δρόμους του Τσανάκαλε, ενώ παραμένει ανοιχτό το ζήτημα της πατρότητάς του.

Η παλιότερη μουσικο-στιχουργική καταγραφή του τραγουδιού, η οποία έχει τίτλο “Çanak Kal’a Marşi” και ως συνθέτης αναφέρεται ο Kemanî Kevser Hanım, δημοσιεύτηκε στο 13^ο τεύχος της σειράς εκδόσεων Risale-i Musikiyye / Musiki Gazetesi γύρω στα 1915-1916 από τον Şamli Selim. Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν και άλλες μουσικές ή/και στιχουργικές καταγραφές (όπως το 1919 από τον Karl Hadank, το 1923 από τον Willi Heffening, κ.ά.) που εκδόθηκαν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, με τους τίτλους όπως Çanakkale Türküsü και Çanakkale İçinde και ποικίλες μελωδικές και στιχουργικές παραλλαγές και διαφοροποιήσεις (δες ενδεικτικά εδώ).

Η παλαιότερη μέχρι στιγμής ηχογράφηση στην τουρκική γλώσσα είναι αυτή που πραγματοποίησε η Μαρίκα Παπαγκίκα το 1923 στη Νέα Υόρκη με τίτλο "Chanakale" (Columbia 59818 - E 5283). Πρόκειται για ένα από τα πέντε τραγούδια που ηχογράφησε η Παπαγκίκα στην τουρκική γλώσσα. Τα άλλα τέσσερα είναι: το "Ne Itsoun Saidin", το "Ben Yiarimi Giordoum", το "Kioutsouk Hanoum" και το "Sinanai".

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στην ετικέτα του παραπάνω δίσκου το τραγούδι χαρακτηρίζεται ως “kanto”. Θεωρείται, δηλαδή, ως μέρος του ρεπερτορίου των kantolar, ένας όρος που φαίνεται να πρωτοχρησιμοποιείται από τους τουρκόφωνους μουσουλμάνους, κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων και ειδικά της Κωνσταντινούπολης, από την εποχή που ιταλικοί θίασοι έδιναν παραστάσεις εκεί. Αν και αρχικά τα kantolar ήταν συνδεδεμένα μόνο με την θεατρική μουσική, σύντομα αυτονομήθηκαν, οπότε και με τον όρο “kanto” (ενικός του kantolar) πλέον περιγράφονταν οποιεσδήποτε λαϊκές και ελαφρές κοσμικές τραγουδιστικές φόρμες (βλ. Pennanen, 2004: 9, O'Connel, 2006: 276, Beşiroğlu & Girgin, 2018: 49).

Σημειώνουμε ότι στους δισκογραφικούς καταλόγους έχουν εντοπιστεί και άλλες ηχογραφήσεις οι οποίες πιθανόν να σχετίζονται με το εν λόγω τραγούδι και ενδεχομένως κάποια από αυτές να είναι προγενέστερη της εκτέλεσης της Παπαγκίκα. Για καμία, όμως, δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής ηχητικό υλικό:

- "Çanakkale / Türkü", Hanende İbrahim Efendi ve Rıza Bey (Orfeon 12571 – 286)
- "Ben Bu Tefi Çalamam / Çanakkale Türküsü", Nezihe Hanim (Sahibinin Sesi)
- "Alim Alim / Çanakkale Türküsü", Nezihe Hanim (Sahibinin Sesi)

Τέλος, στη δισκογραφία τουρκικού ενδιαφέροντος των 78 στροφών σημειώνουμε την ηχογράφηση "Çanakkale" που πραγματοποίησε το 1953-1954 στην Κωνσταντινούπολη o Αρμένιος Bogos Kirecciyan (Պօղոս Քիրէջճեան) με τους Şükrü Tunar (κλαρίνο), Udi Hrant Kenkulian (ούτι), Ahmet Yatman (κανονάκι), H. Tatliyay (βιολί), Ali Kocadinc (νταραμπούκα) για την Balkan (Balkan 4018-A).

Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία ο σκοπός ηχογραφήθηκε με διάφορους τίτλους στην Αθήνα και τη Νέα Υόρκη. Στις ετικέτες των τριών ηχογραφήσεων με το όνομα "Κατινάκι" στον τίτλο το τραγούδι αποδίδεται στον Κώστα Καρίπη:

- "Κατινάκι μου για σένα", Ρόζα Εσκενάζυ, Αθήνα, 1933 (Columbia W.G-611 - D.G. 447)
- "Κατινάκι", Ρίτα Αμπατζή, Αθήνα 1933 (Odeon Go 1943 - GA 1691)
- "Κατινάκι μου για σένα", Αντώνης Νταλγκάς, Αθήνα 1933-1934 (HMV OT-1456 - AO 2078)
- "Τσανάκαλε", Ορχήστρα Κώστα Γκαντίνη, Νέα Υόρκη, 22 Οκτωβρίου 1940 (Columbia CO 28952 - 7210-F), παρούσα ηχογράφηση
- "Δώσε μου την ευχή σου", Αμαλία Βάκα, Νέα Υόρκη 1946 (Metropolitan 162-Β)

Ο σκοπός εμφανίζεται και στο ρουμανικού ενδιαφέροντος ρεπερτόριο που ηχογραφήθηκε στην Αμερική. Συγκεκριμένα στις 15 Αυγούστου 1939 ο Ρουμάνος βιολιστής Nicolas Matthey and his Oriental Orchestra ηχογραφεί το ορχηστρικό "Chanakali" (Decca 66101 - 3205B).

Τέλος, όσον αφορά την ιστορική δισκογραφία, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ηχογράφηση "Chanakale" που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ το 1948-1949 από την Elo Kalkoff Orchestra για την Elinden Records. Όπως διαβάζουμε στον ιστότοπο https://wc.rootsweb.com, ο κλαρινίστας Elo Kalkoff ή Elia Calcoff γεννήθηκε στο χωριό Visheny, Kostursko, Macedonia, τη σημερινή Βυσσινιά ή Βυσσινέα του Δήμου Καστοριάς, το 1894 και πέθανε το 1962 στο Fort Wayne της Ιντιάνα των ΗΠΑ. Επίσης, στον ιστότοπο Библиотека "Струмски", όπου βρίσκονται αναρτημένες 14 ηχογραφήσεις της ορχήστρας του Elo Kalkoff, αναφέρεται ότι υπήρξε μέλος της MPO (Macedonian Patriotic Organization).

Επιπλέον, τον συγκεκριμένο μουσικό σκοπό τον συναντάμε σε σύγχρονες ηχογραφήσεις και σε άλλα ρεπερτόρια και περιοχές. Ενδεικτικά:

Ρεπερτόριο Βόρειας Μακεδονίας:

- "Ne placi majko, ne zalaj" ("Не плачи мајко,не жали"), Vaska Ilieva
- "Ne plači majko, ne nalaj", ("Не плачи мајко,не жали"), Orce Stevkovski

Αλβανικό ρεπερτόριο:

- "Çanakala mrena", Trio of ethnic instruments from the village of Zur
- "Çanakala mrena u nisa prej Stambollit", Hashim Shala (Hašim Šalja, Vërboc, Κόσοβο, 1936 - Πρίστινα, Κόσοβο, 2018)
- "Çanakkale", Salih Bajram-Krasniqi (Vlaški Drenovac, Mališevo, Prekoruplje, Κόσοβο, 1912  - 1987)

Αρμενικό ρεπερτόριο:

- "Canakalle icinde", Chick Ganimian

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκτέλεση της Gorani Arza Redzeplari "Hey vo Çanakkale se koptisa kiyamet". Οι Gorani ή Goranci αποτελούν μία ιδιαίτερη μουσουλμανική εθνο-θρησκευτικο-γλωσσική ομάδα - μειονότητα σλαβικής καταγωγής, που κατοικεί στην περιοχή Gora, η οποία βρίσκεται μεταξύ Κοσσυφοπεδίου, Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας. Μιλούν τη διάλεκτο Goranski, η οποία αποτελεί τμήμα της τορλακικής διάλεκτου της νότιας Σερβίας (για τους Gorani βλ. εδώ και εδώ). Σύμφωνα με τον Eray Cömert, στην εκστρατεία της Καλλίπολης συμμετείχαν και Γκοράνοι με τα τάγματα που ήρθαν από το Κόσοβο. Όσοι κατάφεραν να επιστρέψουν μετέφεραν το τραγούδι του Τσανάκαλε στην περιοχή τους.

Στην Αμερική, όπου πραγματοποιήθηκε η παρούσα ηχογράφηση, τα «εθνικά» ρεπερτόρια ζουν μια νέα, παράλληλη ζωή. Αυτή η κατάσταση δεν είναι στατική και, εν πολλοίς, οικοδομείται από την δισκογραφία, η οποία μεριμνά και «κουρδίζει» τις επάλληλες σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί ήδη στον παλαιό κόσμο. Τα ρεπερτόρια επικοινωνούν ξανά μεταξύ τους, μια γνώριμη και ήδη δυναμική συνθήκη στην Ευρώπη. Η διακίνηση μουσικών αποτελούσε ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά παίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του. Αυτή τη φορά το δίκτυο ρυθμίζεται προγραμματιστικά, υπό νέους όρους και διά μέσω νέων ατραπών.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

At the beginning of the 20th century, Europe is living in peace and prosperity. The “Belle Époque” is an outgrowth of previous important historical events and developments. The networks that are created and which evolve funnel both people and their products, tangible and intangible. It is within this multi-layered world that sound recording and sound reproduction is invented. Early record labels send mobile crews literally all over the world to record local musicians. The range of the repertoire is endless. Cosmopolitanism in large urban centers favors polystylisms and polymorphisms. Colonialism, revolutions, conflicts, refugee flows; the theater, cinema, radio, photography, orchestras’ tours, but also circulations in all kinds of commercial channels in a world that evolves dynamically and anisotropically, form a complex network of “centers” and “peripheries” in alternating roles setting musical idioms in motion, both literally and figuratively. The network in which the Greek-speaking urban popular song participates, constantly conversing with its co-tenants, is magnificent. Discography has already provided important tools in understanding the relationships that developed between “national” repertoires. The result of this ongoing research is “Cosmopolitanism in Greek Historical Discography”.

Naturally, in the large urban centers of the Ottoman Empire around the Mediterranean Sea, the “conversations” of the Greek-speakers with their Turkish-speaking Muslim “co-tenants”, the Catholic Greek-speakers, the Armenians, the Sepharadi and Ashkenazi Jews, the Levantine Protestants, and the Europeans and the Americans, were more than intense. Very often, the scope of this network extends to the Balkans, to Eastern and even to a part of Central Europe. Especially regarding relations between Orthodox and Muslims, the relevant evidence demonstrates the musical exchanges between them and elucidate an ecumene where everyone contributed to the great musical “melting-pot”, and where everyone may draw from it, as well as redeposit it, in a new form, with a reformulated text and its meaning, with sometimes clear and sometimes blurred references to its pre-text, until someone else pulls it out again, through the “melting-pot”, so that it becomes clear that there is no end in this recreational and dynamic process where fluidity prevails. A case that comes from such repertoires is the recording "Chanakale".

Anyone who wishes to study the song in depth should refer to Eray Cömert's book Çanakkale türküsü - Melodik Varyantlar Üzerine Analitik Bir İnceleme [Çanakkale türküsü - An analytical study on melodic variations] (İstanbul Teknik Üniversitesi - Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Yayınları, İstanbul, 2015). It is based on his doctoral thesis "Αn analytical view on Çanakkale song and its variants by historical identity in the process of intercultural interaction" (İstanbul Teknik Üniversitesi, 2011).

The song refers to the Gallipoli campaign, also known as the Dardanelles campaign or the Battle of Çanakkale (Çanakkale in Turkish, meaning "the Dardanelles"), which took place during World War I, between April 25, 1915 and January 9, 1916. This campaign of the Entente Powers, with the aim of capturing the strategic Dardanelles strait, which was under the control of the Central Powers, and securing a sea channel of communication with Russia, developed turned into a debacle and was one of the most important victories of the Ottomans during the war.

As Eray Cömert states in his research, it is possible that the song "Çanakkale" was already popular in 1914, before the war started, as a hymn sung by soldiers marching through the streets of Çanakkale; the question of its authorship remains debatable.

The earliest musical-lyrical recording of the song under the title "Çanak Kal'a Marşi" (the composer is Kemanî Kevser Hanım) was published in the 13th issue of the Risale-i Musikiyye / Musiki Gazetesi publication series around 1915-1916, by Shamli Selim. In the following years, other musical and/or lyrical recordings followed (such as in 1919 by Karl Hadank, in 1923 by Willi Heffening, etc.) and were published in different geographical areas, with titles such as "Çanakkale Türküsü" and "Çanakkale İçinde" and various melodic and lyrical variations (see for example here).

The earliest recording in Turkish so far is the one made by Marika Papagkika in 1923, in New York, under the title "Chanakale" (Columbia 59818 - E 5283). This is one of the five songs recorded by Papagkika in the Turkish language. The other four are "Ne Itsoun Saidin", "Ben Yiarimi Giordoum", "Kioutsouk Hanoum" and "Sinanai".

It is worth mentioning that, on the label of the record, the song is characterized as "kanto". In other words, it is considered part of the repertoire of the kantolar (plural form of "kanto"), a term that seems to have been first used by Turkish-speaking Muslims mainly in large urban centers, and especially in Constantinople (Istanbul) since the time when Italian troupes performed there. Although initially the kantolar were associated only with theatrical music, they soon became autonomous, when the term "kanto" came to describe any popular and light secular singing forms (see Pennanen, 2004: 9, O'Connel, 2006: 276, Beşiroğlu & Girgin, 2018: 49).

It should be noted that other recordings have been found in the record catalogs which are possibly related to the song in question, and possibly some of them predate Papagkika's performance. However, no audio material of them has so far been found:

- "Çanakkale / Türkü", Hanende İbrahim Efendi ve Rıza Bey (Orfeon 12571)
- "Ben Bu Tefi Çalamam / Çanakkale Türküsü", Nezihe Hanim (Sahibinin Sesi)
- "Alim Alim / Çanakkale Türküsü", Nezihe Hanim (Sahibinin Sesi)

Finally, it should be noted that in 78-rpm Turkish discography the recording "Çanakkale" that took place in Istanbul in 1953-1954 by the Armenian Bogos Kirecciyan (Պօղոս Քիրէջճեան) with Şükrü Tunar (clarinet), Udi Hrant Kenkulian (oud), Ahmet Yatman (qanun), H. Tatliyay (violin), Ali Kocadinc (darabuka), for Balkan (Balkan 4018-A).

In Greek historical discography, the tune was recorded under various titles in Athens and New York. On the labels of the three recordings under the title "Katinaki", the song is attributed to Kostas Karipis:

- "Katinaki mou gia sena", Roza Eskenazy, Athens, 1933 (Columbia W.G-611 - D.G. 447)
- "Katinaki", Rita Ampatzi, Athens, 1933 (Odeon Go 1943 - GA 1691)
- "Katinaki mou gia sena", Antonis Ntalgkas, Athens, 1933-1934 (HMV OT-1456 - AO 2078)
- "Tsanakale", Kostas Gkantinis’ Orchestra, New York, October 22, 1940 (Columbia CO 28952 - 7210-F), current recording
- "Dose mou tin efchi sou", Amalia Vaka, New York, 1946 (Metropolitan 162-Β)

The tune also appears in the Romanian repertoire that was recorded in America. More specifically, on August 15, 1939, the Romanian violinist Nicolas Matthey and his Oriental Orchestra recorded the instrumental song "Chanakali" (Decca 66101 - 3205B).

Finally, as far as historical discography is concerned, the recording of "Chanakale" made in 1948-1949, in the USA, by the Elo Kalkoff Orchestra, for Elinden Records, is of particular interest. As mentioned on the website https://wc.rootsweb.com, the clarinetist Elo Kalkoff or Elia Calcoff was born in the village of Visheny, Kostursko, Macedonia (today Vyssinia or Vyssinea of the Municipality of Kastoria, in Greece), in 1894, and died in 1962 in Fort Wayne, Indiana, in the USA. In addition, on the website Библиотека "Струмски", where 14 recordings of Elo Kalkoff's orchestra are posted, it is mentioned that he was a member of the MPO (Macedonian Patriotic Organization).

Moreover, the specific musical tune can be found in modern recordings and in other repertoires and areas. For example:

North Macedonian repertoire:

- "Ne placi majko, ne zalaj" ("Не плачи мајко,не жали"), Vaska Ilieva
- "Ne plači majko, ne nalaj", ("Не плачи мајко,не жали"), Orce Stevkovski

Albanian repertoire:

- "Çanakala mrena", Trio of ethnic instruments from the village of Zur
- "Çanakala mrena u nisa prej Stambollit", Hashim Shala (Hašim Šalja, Vërboc, Kosovo, 1936 - Pristina, Kosovo, 2018)
- "Çanakkale", Salih Bajram-Krasniqi (Vlaški Drenovac, Mališevo, Prekoruplje, Kosovo, 1912  - 1987)

Armenian repertoire:

- "Canakalle icinde", Chick Ganimian

Gorani Arza Redzeplari’s performance "Hey vo Çanakkale se koptisa kiyamet" is of particular interest. The Gorani or Goranci are a particular Muslim ethno-religious-linguistic group, a minority of Slavic origin, inhabiting the Gora region, which lies between Kosovo, Albania and North Macedonia. They speak the Goranski dialect, which is part of the Torlakian dialect of southern Serbia (for more on the Gorani, see here and here). According to Eray Cömert, Gorani also participated in the Gallipoli campaign with the battalions that came from Kosovo. Those who managed to return "carried" the song "Çanakkale" to their region.

In America where this recording took place “national” repertoires live a new, parallel life. This situation is not static and, to a large extent, is molded by discography, which attends to and “tunes” the overlapping relationships that have already developed in the “Old World”. Repertoires communicate with each other once again; a familiar and already dynamic condition in Europe. The circulation of musics is already a reality before the 20th century with theatrical and musical performances tours, but also with the networks of music publishing houses. Discography is not only embedded in this context, but also plays a key role in its transformation. This time, the network is adjusted in a programmatic manner, under new terms and via new paths.

Research and text: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis

Αρχείο Κουνάδη

Kounadis Archive

Columbia USA

Columbia (USA)

1923

1923

Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης

cc

Col_DG447_KatinakiMouGiaSena
Col_7210F_Tsanakale

Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)

12 in. (30 cm)

Τουρκικά

Turkish

Col_E5283_ChanakaleCanto

Νέα Υόρκη

New York

Άγνωστος

Unknown

Βιολί (Ζούμπας Αλέξης), τσέλο (Σιφνιός Μάρκος), τσίμπαλο (Παπαγκίκας Κώστας)

Violin (Zoumpas Alexis), cello (Sifnios Markos), cimbalom (Papagkikas Kostas)

E 5283

59818

4:03

Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη

Kounadis Archive Record Library