Η Μαρίκα η δασκάλα
Dublin Core
Title
Η Μαρίκα η δασκάλα
I Marika i daskala
Subject
Description
Η επίσημη Ιστορία αλλά και οι μικρές, ανθρώπινες ιστορίες, προσωπικά γεγονότα αλλά και όλα όσα συγκίνησαν ή συντάραξαν την κοινή γνώμη και είχαν απήχηση και επίδραση στη λαϊκή ψυχοσύνθεση και ενέπνευσαν τους δημιουργούς, αποτέλεσαν άμεσα ή έμμεσα μέρος της θεματολογίας του ελληνικού τραγουδιού.
Σε παράλληλη πορεία με τις εξελίξεις και τις αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία, το ελληνικό τραγούδι, ως κοινωνικό κάτοπτρο αλλά και ως πεδίο συμβολικής εγγραφής και προβολής των σφοδρών αντιπαραθέσεων που εξέφραζαν βαθύτερα κοινωνικά αιτήματα της κάθε εποχής, καταγράφει, και ενίοτε σχολιάζει, όχι μόνο τα σημαντικά πολιτικά, στρατιωτικά, κοινωνικά γεγονότα που καθόρισαν την πορεία του ελληνισμού αλλά και όλες σχεδόν τις εκφάνσεις της προσωπικής ζωής, αποθησαυρίζοντας τη συλλογική μνήμη και αποτυπώνοντας τις διαδρομές διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας. Ένας αριθμός τραγουδιών σχετίζεται με ποικίλους τρόπους με τις επαγγελματικές δραστηριότητες των ανθρώπων. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί "Η Μαρίκα η δασκάλα".
Το τραγούδι (ανατύπωση από τον δίσκο Columbia DG 6234) βασίζεται στη μελωδία της "Βαρβάρας".
Πάνω στην ίδια μελωδία με άλλους στίχους κυκλοφόρησαν δύο ακόμα τραγούδια (τέσσερα συνολικά): "Μανωλιός και Δημητρούλα" (Columbia DG 6414, Αθήνα 1938) και "Άκου Ντούτσε μου τα νέα".
Το μουσικό θέμα του Καροτσέρη (ή και Καροτσιέρη), το οποίο υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλές στο ελληνόφωνο ρεπερτόριο, εμφανίζεται ως μικρό διαβατικό θέμα εντός της ηχογράφησης, όπως και σε άλλα τραγούδια (βλέπε για παράδειγμα: “Φωτιά και νιάτα”, “Η Μαρίκα η δασκάλα”, “Ταμπαχανιώτικος μανές” (γύρισμα), “Άκου Ντούτσε μου τα νέα”, “Το καλοκαίρι τώρα”, “Ρωμαίικο γλέντι”). Πέραν της ρουμάνικης καταγωγής και των ισχυρών δεσμών με το ρεπερτόριο της περιοχής, τον συγκεκριμένο σκοπό τον συναντάμε και σε άλλα ρεπερτόρια, όπως το εβραϊκό (για περισσότερα βλέπε στις ηχογραφήσεις του Καροτσέρη ή Καροτσιέρη).
Και σε αυτή την περίπτωση, ο Παναγιώτης Τούντας δείχνει την συνθετική του δεξιοτεχνία, χρησιμοποιώντας συχνά θέματα από άλλα τραγούδια, προερχόμενα πολλές φορές από ποικίλα ρεπερτόρια και τα εντάσσει ή τα χρησιμοποιεί ως «αφορμή» για την γέννηση νέων.
Φαίνεται πως ο συγκεκριμένος σκοπός αποτελεί μία εκ των δημοφιλέστερων επιλογών, όχι μόνο στο ελληνόφωνο αστικό λαϊκό ρεπερτόριο, αλλά και σε άλλα, κάτι που αναδεικνύει την συνθήκη του κοσμοπολιτισμού και του συγκρητισμού μέσα στην οποία ζούσαν και δρούσαν οι λαϊκοί μουσικοί. Όπως και άλλοι σκοποί, οι οποίοι τελικά αναδείχθηκαν σε αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε “hit”, έτσι και αυτός υπογραμμίζει τις συνδιαλλαγές μεταξύ των ποικίλων ρεπερτορίων, τα οποία αποτελούσαν συνομιλητές σε μία μεγάλη σε γεωγραφικό εύρος οικουμένη. Έτσι, προκύπτει ένα συναρπαστικό δίκτυο που περιλαμβάνει ρεπερτόρια από την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια, και την Μεσόγειο, τα οποία προέρχονταν, από τη μία πλευρά, από τρεις μεγάλες αυτοκρατορίες: την Οθωμανική, την Αυστριακή και την Ρωσική. Από την άλλη, ενεργητικότατα αποτελούσαν και τα ρεπερτόρια από την Ιταλική οικουμένη, τo Canzone Napoletana, τα γαλλικά chansons, τον ισπανικό κόσμο και άλλα υπο-δίκτυα, αλλά και από δύο μεγάλους διαρκώς εν κινήσει κόσμους: τον τσιγγάνικο και τον εβραϊκό (κυρίως τον Yiddish). Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του.
Σχολιάζοντας το τραγούδι αναφέρει η Αλεξάνδρα Καρίνα (2018: 53-54):
«Το διδασκαλικό επάγγελμα συγκεντρώνει μεγάλους αριθμούς γυναικών, αφού συγκαταλέγεται σε ένα από τα παλαιότερα γυναικεία επαγγέλματα. Παρουσιάζει ιδιαιτερότητες σε σχέση με άλλα γυναικεία επαγγέλματα και έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε κατακτήσεις –όπως αυτή της ισομισθίας δασκάλων και διδασκαλισσών από το 1922– για τα δικαιώματα των εργαζομένων γυναικών. "Ο κλάδος έχει παράδοση στη συμμετοχή στις κινήσεις για την καλυτέρευση της θέσης των γυναικών, ήδη από τον 19ο αιώνα. Δασκάλες ήταν πολλές από τις πρωτεργάτριες του Φεμινισμού στην Ελλάδα, όπως δασκάλες είναι και πολλά από τα μέλη των φεμινιστικών οργανώσεων την περίοδο του Μεσοπολέμου" (Αβδελά, 1988:46). Στη μελέτη της Έφης Αβδελά μέσα από τις σελίδες του Διδασκαλικού Βήματος, εξετάζεται ο διάλογος για τη θέση των διδασκαλισσών τη δεκαετία 1924-1934 και 1935-1936. Η θέση των περισσότερων διδασκαλισσών που συμμετέχουν στο διάλογο τάσσεται στο πλευρό του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (Σ.Δ.Γ.). Εξετάζονται ζητήματα όπως η ψήφος, η ισοπολιτεία, η ισότιμη εργασία. Ωστόσο, δέχονται επιθέσεις είτε για την ισομισθία, αφού και βάση νόμου δεν είναι αρχηγοί της οικογένειας, "θέλουν το μισθό για λούσα" (Αβδελά, 1988:48) και θίγουν με το μισθό τους τον ανδρικό εγωισμό, είτε για το φλέγον ζήτημα του συνδυασμού γάμου και εργασίας "...από τη στιγμή που παντρεύονται παραμελούν το σχολείο και άρα ευθύνονται για την αποδιοργάνωσή του." (Αβδελά, 1988:51). "...αδιαφορούν για τον επαγγελματικό αγώνα και θεωρούν το επάγγελμα πάρεργο και μεταβατική περίοδο πριν από το γάμο». (Αβδελά, 1988:49). Οι παντρεμένες δασκάλες συνταξιοδοτούνται εθελοντικά στη δεκαπενταετία, ενώ υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι πρέπει να απομακρύνονται υποχρεωτικά από το διδασκαλικό επάγγελμα. "Επειδή, συχνά συνεχίζουν να δουλεύουν, είναι κακές νοικοκυρές, λόγω έλλειψης χρόνου, και έτσι δίνουν το κακό παράδειγμα στις μαθήτριές τους. Όταν πια αποκτήσουν δικά τους παιδιά, αυτά τις απορροφούν τόσο ώστε να εκτελούν πλημμελώς τα καθήκοντά τους. Τέλος, η παρουσία τους γίνεται όλο και πιο προβληματική όταν εγκυμονούν, γιατί η θέα της εγκύου είναι ανήθικη και βλαβερή για τα μικρά παιδιά". (Αβδελά 1988:51). Βλέπουμε λοιπόν πλήθος στερεοτύπων και κοινωνικών ανισοτήτων να καθρεφτίζεται στο επάγγελμα της δασκάλας.
Στο τραγούδι Η Μαρίκα η Δασκάλα του Πάνου Τούντα και σε σχέση με τη μελέτη μας, θα μείνουμε αρχικά σε δύο στίχους η τσιγκούνα η δασκάλα πο 'χει σπίτια δυο μεγάλα, κάθε τρυφερό τσ’ αρέσει μα φοβάται να ξοδέψει. Ο χαρακτηρισμός της δασκάλας ως τσιγγούνας ενδεχομένως να είναι αλληγορικός και να κρύβει ερωτικά υπονοούμενα, πόσο μάλλον αφού συμπληρώνεται από το στίχο, κάθε τρυφερό τσ’ αρέσει μα φοβάται να ξοδέψει. Η υπόθεση αυτή στηρίζεται και από το γεγονός ότι Η Μαρίκα η Δασκάλα, ηχογραφήθηκε λίγο μετά από την απαγόρευση του τραγουδιού Η Βαρβάρα, του ίδιου συνθέτη (Καρδαράς, 2015:237), με καθαρά σεξουαλικό περιεχόμενο παρά την εκτεταμένη χρήση της αλληγορίας. Παρά το ότι τα δύο τραγούδια παρουσιάζουν διαφορές μεταξύ τους, είναι δύσκολο να παραβλέψει κανείς τη σύνδεσή τους αφού ακολουθούν την ίδια ακριβώς μουσική σύνθεση. Η Μαρίκα η δασκάλα όταν μιλά σε πρώτο πρόσωπο στην τρίτη στροφή του τραγουδιού, παρουσιάζεται ιδιότροπη και ακατάδεχτη στην προτροπή του ψαρά του Παναγιώτη: Έχω δυο λαβράκια φίνα που 'ρθαν τώρα απ' τη Ραφήνα, πάρε το 'να το βράσεις μια ψαρόσουπα να φτιάξεις και απαντά: Το λαβράκι δε μου κάνει θέλω ψάρι για τηγάνι, κι αν δεν εύρω παλαμίδα παίρνω γόπα ή μαρίδα, κι αν δεν εύρω τέτοια ψάρια παίρνω μιαν οκά παντζάρια, βάζω και λιγάκι λάδι και μασάω και το βράδυ. Υποστηρίζουμε, λοιπόν ότι στο συγκεκριμένο ρεμπέτικο τραγούδι θίγεται και το ζήτημα της μοναξιάς των εργαζόμενων διδασκαλισσών αφού όπως είδαμε και παραπάνω ένας ενδεχόμενος γάμος θα μπορούσε να επιφέρει γενική κατακραυγή ή την απώλεια της εργασίας τους. Άλλωστε οι δύο τελευταίοι στίχοι κάθε τρυφερό τσ’ αρέσει μα φοβάται να ξοδέψει, κι έτσι απ’ την τσιγκουνιά της μένει άδεια η κοιλιά της συμβάλουν στο συμπέρασμα για τη μοναξιά και την κοινωνική στέρηση. Τέλος, αναρωτηθήκαμε σχετικά με το στίχο πο 'χει σπίτια δυο μεγάλα που αναφέρεται στην πρώτη και στην τελευταία στροφή του τραγουδιού, ο οποίος ενδεχομένως υπονοεί το ζήτημα του διαμοιρασμού των υποχρεώσεών της εργαζόμενης δασκάλας στο σπίτι και στο σχολείο».
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
Σε παράλληλη πορεία με τις εξελίξεις και τις αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία, το ελληνικό τραγούδι, ως κοινωνικό κάτοπτρο αλλά και ως πεδίο συμβολικής εγγραφής και προβολής των σφοδρών αντιπαραθέσεων που εξέφραζαν βαθύτερα κοινωνικά αιτήματα της κάθε εποχής, καταγράφει, και ενίοτε σχολιάζει, όχι μόνο τα σημαντικά πολιτικά, στρατιωτικά, κοινωνικά γεγονότα που καθόρισαν την πορεία του ελληνισμού αλλά και όλες σχεδόν τις εκφάνσεις της προσωπικής ζωής, αποθησαυρίζοντας τη συλλογική μνήμη και αποτυπώνοντας τις διαδρομές διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας. Ένας αριθμός τραγουδιών σχετίζεται με ποικίλους τρόπους με τις επαγγελματικές δραστηριότητες των ανθρώπων. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί "Η Μαρίκα η δασκάλα".
Το τραγούδι (ανατύπωση από τον δίσκο Columbia DG 6234) βασίζεται στη μελωδία της "Βαρβάρας".
Πάνω στην ίδια μελωδία με άλλους στίχους κυκλοφόρησαν δύο ακόμα τραγούδια (τέσσερα συνολικά): "Μανωλιός και Δημητρούλα" (Columbia DG 6414, Αθήνα 1938) και "Άκου Ντούτσε μου τα νέα".
Το μουσικό θέμα του Καροτσέρη (ή και Καροτσιέρη), το οποίο υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλές στο ελληνόφωνο ρεπερτόριο, εμφανίζεται ως μικρό διαβατικό θέμα εντός της ηχογράφησης, όπως και σε άλλα τραγούδια (βλέπε για παράδειγμα: “Φωτιά και νιάτα”, “Η Μαρίκα η δασκάλα”, “Ταμπαχανιώτικος μανές” (γύρισμα), “Άκου Ντούτσε μου τα νέα”, “Το καλοκαίρι τώρα”, “Ρωμαίικο γλέντι”). Πέραν της ρουμάνικης καταγωγής και των ισχυρών δεσμών με το ρεπερτόριο της περιοχής, τον συγκεκριμένο σκοπό τον συναντάμε και σε άλλα ρεπερτόρια, όπως το εβραϊκό (για περισσότερα βλέπε στις ηχογραφήσεις του Καροτσέρη ή Καροτσιέρη).
Και σε αυτή την περίπτωση, ο Παναγιώτης Τούντας δείχνει την συνθετική του δεξιοτεχνία, χρησιμοποιώντας συχνά θέματα από άλλα τραγούδια, προερχόμενα πολλές φορές από ποικίλα ρεπερτόρια και τα εντάσσει ή τα χρησιμοποιεί ως «αφορμή» για την γέννηση νέων.
Φαίνεται πως ο συγκεκριμένος σκοπός αποτελεί μία εκ των δημοφιλέστερων επιλογών, όχι μόνο στο ελληνόφωνο αστικό λαϊκό ρεπερτόριο, αλλά και σε άλλα, κάτι που αναδεικνύει την συνθήκη του κοσμοπολιτισμού και του συγκρητισμού μέσα στην οποία ζούσαν και δρούσαν οι λαϊκοί μουσικοί. Όπως και άλλοι σκοποί, οι οποίοι τελικά αναδείχθηκαν σε αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε “hit”, έτσι και αυτός υπογραμμίζει τις συνδιαλλαγές μεταξύ των ποικίλων ρεπερτορίων, τα οποία αποτελούσαν συνομιλητές σε μία μεγάλη σε γεωγραφικό εύρος οικουμένη. Έτσι, προκύπτει ένα συναρπαστικό δίκτυο που περιλαμβάνει ρεπερτόρια από την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια, και την Μεσόγειο, τα οποία προέρχονταν, από τη μία πλευρά, από τρεις μεγάλες αυτοκρατορίες: την Οθωμανική, την Αυστριακή και την Ρωσική. Από την άλλη, ενεργητικότατα αποτελούσαν και τα ρεπερτόρια από την Ιταλική οικουμένη, τo Canzone Napoletana, τα γαλλικά chansons, τον ισπανικό κόσμο και άλλα υπο-δίκτυα, αλλά και από δύο μεγάλους διαρκώς εν κινήσει κόσμους: τον τσιγγάνικο και τον εβραϊκό (κυρίως τον Yiddish). Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του.
Σχολιάζοντας το τραγούδι αναφέρει η Αλεξάνδρα Καρίνα (2018: 53-54):
«Το διδασκαλικό επάγγελμα συγκεντρώνει μεγάλους αριθμούς γυναικών, αφού συγκαταλέγεται σε ένα από τα παλαιότερα γυναικεία επαγγέλματα. Παρουσιάζει ιδιαιτερότητες σε σχέση με άλλα γυναικεία επαγγέλματα και έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε κατακτήσεις –όπως αυτή της ισομισθίας δασκάλων και διδασκαλισσών από το 1922– για τα δικαιώματα των εργαζομένων γυναικών. "Ο κλάδος έχει παράδοση στη συμμετοχή στις κινήσεις για την καλυτέρευση της θέσης των γυναικών, ήδη από τον 19ο αιώνα. Δασκάλες ήταν πολλές από τις πρωτεργάτριες του Φεμινισμού στην Ελλάδα, όπως δασκάλες είναι και πολλά από τα μέλη των φεμινιστικών οργανώσεων την περίοδο του Μεσοπολέμου" (Αβδελά, 1988:46). Στη μελέτη της Έφης Αβδελά μέσα από τις σελίδες του Διδασκαλικού Βήματος, εξετάζεται ο διάλογος για τη θέση των διδασκαλισσών τη δεκαετία 1924-1934 και 1935-1936. Η θέση των περισσότερων διδασκαλισσών που συμμετέχουν στο διάλογο τάσσεται στο πλευρό του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (Σ.Δ.Γ.). Εξετάζονται ζητήματα όπως η ψήφος, η ισοπολιτεία, η ισότιμη εργασία. Ωστόσο, δέχονται επιθέσεις είτε για την ισομισθία, αφού και βάση νόμου δεν είναι αρχηγοί της οικογένειας, "θέλουν το μισθό για λούσα" (Αβδελά, 1988:48) και θίγουν με το μισθό τους τον ανδρικό εγωισμό, είτε για το φλέγον ζήτημα του συνδυασμού γάμου και εργασίας "...από τη στιγμή που παντρεύονται παραμελούν το σχολείο και άρα ευθύνονται για την αποδιοργάνωσή του." (Αβδελά, 1988:51). "...αδιαφορούν για τον επαγγελματικό αγώνα και θεωρούν το επάγγελμα πάρεργο και μεταβατική περίοδο πριν από το γάμο». (Αβδελά, 1988:49). Οι παντρεμένες δασκάλες συνταξιοδοτούνται εθελοντικά στη δεκαπενταετία, ενώ υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι πρέπει να απομακρύνονται υποχρεωτικά από το διδασκαλικό επάγγελμα. "Επειδή, συχνά συνεχίζουν να δουλεύουν, είναι κακές νοικοκυρές, λόγω έλλειψης χρόνου, και έτσι δίνουν το κακό παράδειγμα στις μαθήτριές τους. Όταν πια αποκτήσουν δικά τους παιδιά, αυτά τις απορροφούν τόσο ώστε να εκτελούν πλημμελώς τα καθήκοντά τους. Τέλος, η παρουσία τους γίνεται όλο και πιο προβληματική όταν εγκυμονούν, γιατί η θέα της εγκύου είναι ανήθικη και βλαβερή για τα μικρά παιδιά". (Αβδελά 1988:51). Βλέπουμε λοιπόν πλήθος στερεοτύπων και κοινωνικών ανισοτήτων να καθρεφτίζεται στο επάγγελμα της δασκάλας.
Στο τραγούδι Η Μαρίκα η Δασκάλα του Πάνου Τούντα και σε σχέση με τη μελέτη μας, θα μείνουμε αρχικά σε δύο στίχους η τσιγκούνα η δασκάλα πο 'χει σπίτια δυο μεγάλα, κάθε τρυφερό τσ’ αρέσει μα φοβάται να ξοδέψει. Ο χαρακτηρισμός της δασκάλας ως τσιγγούνας ενδεχομένως να είναι αλληγορικός και να κρύβει ερωτικά υπονοούμενα, πόσο μάλλον αφού συμπληρώνεται από το στίχο, κάθε τρυφερό τσ’ αρέσει μα φοβάται να ξοδέψει. Η υπόθεση αυτή στηρίζεται και από το γεγονός ότι Η Μαρίκα η Δασκάλα, ηχογραφήθηκε λίγο μετά από την απαγόρευση του τραγουδιού Η Βαρβάρα, του ίδιου συνθέτη (Καρδαράς, 2015:237), με καθαρά σεξουαλικό περιεχόμενο παρά την εκτεταμένη χρήση της αλληγορίας. Παρά το ότι τα δύο τραγούδια παρουσιάζουν διαφορές μεταξύ τους, είναι δύσκολο να παραβλέψει κανείς τη σύνδεσή τους αφού ακολουθούν την ίδια ακριβώς μουσική σύνθεση. Η Μαρίκα η δασκάλα όταν μιλά σε πρώτο πρόσωπο στην τρίτη στροφή του τραγουδιού, παρουσιάζεται ιδιότροπη και ακατάδεχτη στην προτροπή του ψαρά του Παναγιώτη: Έχω δυο λαβράκια φίνα που 'ρθαν τώρα απ' τη Ραφήνα, πάρε το 'να το βράσεις μια ψαρόσουπα να φτιάξεις και απαντά: Το λαβράκι δε μου κάνει θέλω ψάρι για τηγάνι, κι αν δεν εύρω παλαμίδα παίρνω γόπα ή μαρίδα, κι αν δεν εύρω τέτοια ψάρια παίρνω μιαν οκά παντζάρια, βάζω και λιγάκι λάδι και μασάω και το βράδυ. Υποστηρίζουμε, λοιπόν ότι στο συγκεκριμένο ρεμπέτικο τραγούδι θίγεται και το ζήτημα της μοναξιάς των εργαζόμενων διδασκαλισσών αφού όπως είδαμε και παραπάνω ένας ενδεχόμενος γάμος θα μπορούσε να επιφέρει γενική κατακραυγή ή την απώλεια της εργασίας τους. Άλλωστε οι δύο τελευταίοι στίχοι κάθε τρυφερό τσ’ αρέσει μα φοβάται να ξοδέψει, κι έτσι απ’ την τσιγκουνιά της μένει άδεια η κοιλιά της συμβάλουν στο συμπέρασμα για τη μοναξιά και την κοινωνική στέρηση. Τέλος, αναρωτηθήκαμε σχετικά με το στίχο πο 'χει σπίτια δυο μεγάλα που αναφέρεται στην πρώτη και στην τελευταία στροφή του τραγουδιού, ο οποίος ενδεχομένως υπονοεί το ζήτημα του διαμοιρασμού των υποχρεώσεών της εργαζόμενης δασκάλας στο σπίτι και στο σχολείο».
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
The official history but also the short, human stories, personal events, as well as everything that moved or shocked the public opinion and had an impact and an influence on the psyche of the people and inspired the creators, were directly or indirectly part of the themes of Greek music.
In parallel with the developments and changes that take place in society, Greek music, as a social mirror but also as a field of symbolic recording and projection of the fierce controversies that express the deeper social demands of each era, records, and sometimes comments not only the important political, military and social events that have determined the course of Hellenism, but also almost all aspects of private life, hoarding the collective memory and capturing the paths of formation of national identity. A number of songs relate in various ways to people's professional activities. Such one case is the song "Marika i daskala".
The song (a repress from Columbia’s record DG 6234) is based on the melody of the song "Varvara".
Two more songs (four in total) with different lyrics were released based on the same melody): "Manolios kai Dimitroula" (Columbia DG 6414, Athens, 1938) and "Akou Duce mou ta nea".
The musical theme of Karots(i)eris, which was extremely popular in the Greek-speaking repertoire, appears as a small transient theme within the recording, as in other songs (see for example: "Fotia kai niata", "To kalokairi tora", "Tampachaniotikos manes" [shift], "Akou Duce mou ta nea", "Varvara", "Romaiiko glenti"). Apart from its Romanian origin and its strong ties with the local repertoire, the tune of "Karotsieris" also found in other repertoires, such as Jewish (for more see the recordings of "Karotseris" or "Karotsieri".
It seems that this tune is one of the most popular choices not only in the Greek-speaking urban folk-popular repertoire but also in others, something which highlights the cosmopolitanism and syncretism in which popular musicians lived and acted. Like other tunes, which eventually became what we would now call a “hit”, this one also puts emphasis on the interplay between the various repertoires which were discussants in a large geographical area. Thus arises an exciting network that includes repertoires from Eastern Europe, the Balkans and the Mediterranean, which, on the one hand, came from three great empires: the Ottoman, the Austrian and the Russian. On the other hand, repertoires from Italy the Canzone Napoletana, the French chansons, the Spanish world and other sub-networks,were also very active, but also repertoires from two large worlds that were constantly on the move: the gypsy and the Jewish (mainly Yiddish) one. Discography is not only embedded in this context, but plays a key role in its transformation.
Commenting on the song, Alexandra Karina states the following (2018: 53-54):
"The teaching profession gathers large numbers of women, as it is one of the oldest female professions. It has peculiarities in relation to other women's professions and has played an important role in conquests – such as that of the equal pay of teachers since 1922 – for the rights of working women. 'The sector, since the 19th century, has a tradition of participating in movements to improve the position of women. Many of the pioneers of Feminism in Greece were teachers, and many of the members of feminist organizations during the interwar period are teachers too' (Avdela, 1988:46). In Efi Avdela’s study, through the pages of the Didaskaliko Vima (Teaching Tribune), the debate on the position of female teachers during the decade 1924-1934 and 1935-1936 is examined. The position of most of the female teachers participating in the debate is on the side of the Association for Women's Rights (AWR). Issues such as voting, equality, equal work are considered. However, they are attacked either for equal pay, since by law they are not the heads of the family, 'they want the salary for frills and twists' (Avdela, 1988:48) and with their salary they bruise males’ ego, or for the burning issue of the combination marriage and work'... from the moment they get married, they neglect school and are therefore responsible for its disorganization.' (Avdela, 1988:51). '...they are indifferent to the professional struggle and consider the profession a sideline and a transitional period before marriage.' (Avdela, 1988:49). Married teachers retire voluntarily after fifteen years of service, and there are also those who argue that they must be removed from the teaching profession. 'Because they often continue to work, they are bad housewives due to lack of time, and so they set a bad example for their female students. When they have children of their own, they absorb their time so much that they perform their duties poorly. Finally, their presence becomes more and more problematic when they become pregnant, because the view of a pregnant woman is immoral and harmful for young children.' (Avdela, 1988:51). Thus, one can observe a lot of stereotypes and social inequalities reflected in the teaching profession.
In the song I Marika i Daskala (Marika the Teacher) by Panos Tountas, and in relation to our study, we will initially dwell on two verses: the miser teacher, who has two big houses, likes everything soft but is afraid to spend. The characterization of the teacher as a miser may be allegorical and hide love implications, especially since it is completed by the verse 'likes everything soft but is afraid to spend'. This hypothesis is also supported by the fact that the song was recorded shortly after the banning of the song I Varvara, by the same composer (Kardaras, 2015:237), with a purely sexual content despite the extensive use of allegory. Although the two songs are different from each other, it is difficult to ignore their connection since they have the exact same musical composition. Marika, the teacher, when speaking in the first person in the third line of the song, seems to be capricious and condescending at the urging of Panagiotis, the fisherman: I have two fine sea basses that have just arrived from Rafina, take them, boil them and make a fish soup. She replies: Sea bass is not good enough for me, I want a fish to fry, and if I don’t find a bonito I buy a bogue or a picarel, and if I don’t find such fish I buy an oka of beetroots, I put a little oil and I eat at night. We argue, therefore, that in this particular rebetiko song the issue of loneliness of the working female teachers is also raised, since, as we have seen above, a potential marriage could lead to a general outcry or the loss of their work. After all, the last two verses (likes everything soft but is afraid to spend, and so from her stinginess her belly is left empty) contribute to the conclusion about loneliness and social deprivation. Finally, we wondered about the verse who has two big houses mentioned in the first and last line of the song, which may imply the issue of sharing the responsibilities of the working female teacher at home as well as at school."
Research and text by: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis
In parallel with the developments and changes that take place in society, Greek music, as a social mirror but also as a field of symbolic recording and projection of the fierce controversies that express the deeper social demands of each era, records, and sometimes comments not only the important political, military and social events that have determined the course of Hellenism, but also almost all aspects of private life, hoarding the collective memory and capturing the paths of formation of national identity. A number of songs relate in various ways to people's professional activities. Such one case is the song "Marika i daskala".
The song (a repress from Columbia’s record DG 6234) is based on the melody of the song "Varvara".
Two more songs (four in total) with different lyrics were released based on the same melody): "Manolios kai Dimitroula" (Columbia DG 6414, Athens, 1938) and "Akou Duce mou ta nea".
The musical theme of Karots(i)eris, which was extremely popular in the Greek-speaking repertoire, appears as a small transient theme within the recording, as in other songs (see for example: "Fotia kai niata", "To kalokairi tora", "Tampachaniotikos manes" [shift], "Akou Duce mou ta nea", "Varvara", "Romaiiko glenti"). Apart from its Romanian origin and its strong ties with the local repertoire, the tune of "Karotsieris" also found in other repertoires, such as Jewish (for more see the recordings of "Karotseris" or "Karotsieri".
It seems that this tune is one of the most popular choices not only in the Greek-speaking urban folk-popular repertoire but also in others, something which highlights the cosmopolitanism and syncretism in which popular musicians lived and acted. Like other tunes, which eventually became what we would now call a “hit”, this one also puts emphasis on the interplay between the various repertoires which were discussants in a large geographical area. Thus arises an exciting network that includes repertoires from Eastern Europe, the Balkans and the Mediterranean, which, on the one hand, came from three great empires: the Ottoman, the Austrian and the Russian. On the other hand, repertoires from Italy the Canzone Napoletana, the French chansons, the Spanish world and other sub-networks,were also very active, but also repertoires from two large worlds that were constantly on the move: the gypsy and the Jewish (mainly Yiddish) one. Discography is not only embedded in this context, but plays a key role in its transformation.
Commenting on the song, Alexandra Karina states the following (2018: 53-54):
"The teaching profession gathers large numbers of women, as it is one of the oldest female professions. It has peculiarities in relation to other women's professions and has played an important role in conquests – such as that of the equal pay of teachers since 1922 – for the rights of working women. 'The sector, since the 19th century, has a tradition of participating in movements to improve the position of women. Many of the pioneers of Feminism in Greece were teachers, and many of the members of feminist organizations during the interwar period are teachers too' (Avdela, 1988:46). In Efi Avdela’s study, through the pages of the Didaskaliko Vima (Teaching Tribune), the debate on the position of female teachers during the decade 1924-1934 and 1935-1936 is examined. The position of most of the female teachers participating in the debate is on the side of the Association for Women's Rights (AWR). Issues such as voting, equality, equal work are considered. However, they are attacked either for equal pay, since by law they are not the heads of the family, 'they want the salary for frills and twists' (Avdela, 1988:48) and with their salary they bruise males’ ego, or for the burning issue of the combination marriage and work'... from the moment they get married, they neglect school and are therefore responsible for its disorganization.' (Avdela, 1988:51). '...they are indifferent to the professional struggle and consider the profession a sideline and a transitional period before marriage.' (Avdela, 1988:49). Married teachers retire voluntarily after fifteen years of service, and there are also those who argue that they must be removed from the teaching profession. 'Because they often continue to work, they are bad housewives due to lack of time, and so they set a bad example for their female students. When they have children of their own, they absorb their time so much that they perform their duties poorly. Finally, their presence becomes more and more problematic when they become pregnant, because the view of a pregnant woman is immoral and harmful for young children.' (Avdela, 1988:51). Thus, one can observe a lot of stereotypes and social inequalities reflected in the teaching profession.
In the song I Marika i Daskala (Marika the Teacher) by Panos Tountas, and in relation to our study, we will initially dwell on two verses: the miser teacher, who has two big houses, likes everything soft but is afraid to spend. The characterization of the teacher as a miser may be allegorical and hide love implications, especially since it is completed by the verse 'likes everything soft but is afraid to spend'. This hypothesis is also supported by the fact that the song was recorded shortly after the banning of the song I Varvara, by the same composer (Kardaras, 2015:237), with a purely sexual content despite the extensive use of allegory. Although the two songs are different from each other, it is difficult to ignore their connection since they have the exact same musical composition. Marika, the teacher, when speaking in the first person in the third line of the song, seems to be capricious and condescending at the urging of Panagiotis, the fisherman: I have two fine sea basses that have just arrived from Rafina, take them, boil them and make a fish soup. She replies: Sea bass is not good enough for me, I want a fish to fry, and if I don’t find a bonito I buy a bogue or a picarel, and if I don’t find such fish I buy an oka of beetroots, I put a little oil and I eat at night. We argue, therefore, that in this particular rebetiko song the issue of loneliness of the working female teachers is also raised, since, as we have seen above, a potential marriage could lead to a general outcry or the loss of their work. After all, the last two verses (likes everything soft but is afraid to spend, and so from her stinginess her belly is left empty) contribute to the conclusion about loneliness and social deprivation. Finally, we wondered about the verse who has two big houses mentioned in the first and last line of the song, which may imply the issue of sharing the responsibilities of the working female teacher at home as well as at school."
Research and text by: Leonardos Kounadis and Nikos Ordoulidis
Source
Αρχείο Κουνάδη
Kounadis Archive
Publisher
Columbia USA
Columbia (USA)
Date
1936
1936
Contributor
Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Κουνάδης
Rights
cc
Relation
KA_Synentefxeis_Stellakis_Perpiniadis_1
Orfeon_12966_TabachaniotikosManes
HMV_AO2691_AkouDuceMouTaNea
Col_DT75_Varvara
Col_56128_FotiaKaiNiata
HMV_AO2400_ToKalokairiTora
Col_56015_ChasapikosKarotsieris
GramoCR_18202_Karotsieris
Col_11730_Karotsieris
Col_E4780_Chasapiko_Karotsieris
RCA_Vi_38_3079_RomaiikoGlenti
Orfeon_12966_TabachaniotikosManes
HMV_AO2691_AkouDuceMouTaNea
Col_DT75_Varvara
Col_56128_FotiaKaiNiata
HMV_AO2400_ToKalokairiTora
Col_56015_ChasapikosKarotsieris
GramoCR_18202_Karotsieris
Col_11730_Karotsieris
Col_E4780_Chasapiko_Karotsieris
RCA_Vi_38_3079_RomaiikoGlenti
Format
Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)
12 in. (30 cm)
Language
Ελληνικά
Greek
Type
Ρεμπέτικο
Identifier
Col_56372_I_MarikaIDaskala
Coverage
Αθήνα
Athens
78 RPM Records Item Type Metadata
Στιχουργός / Lyrics writer
Τούντας Παναγιώτης
Tountas Panagiotis
Ορχήστρα - Εκτελεστές / Orchestra - Singers
Σάζι (Γιοβάν Τσαούς)
Saz (Giovan Tsaous)
Χορός / Dance
Χασάπικο
Chasapiko
Αριθμός Σειράς / Coupling number
56372-F
Αριθμός Μήτρας / Matrix Number
XCO 20537
Διάρκεια ηχογραφήματος / Length of the song
3:18
Θέση ηχογραφήματος / Place of record (object)
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Kounadis Archive Record Library
Tags
1930s, Asia Minor refugees in Athens, Chasapiko, Columbia (USA), Cosmopolitanism, Interactions with Jewish repertoire, Interactions with Romanian repertoire, Musical gourmandise, Rebetiko, Recordings in Athens, Songs with female names, Work-Professions, Δεκαετία του 1930, Εργασία-Επαγγέλματα, Ηχογραφήσεις στην Αθήνα, Κοσμοπολιτισμός, Μικρασιάτες στην Αθήνα, Μουσικός περίδρομος, Ρεμπέτικο, Συνομιλίες με εβραϊκό ρεπερτόριο, Συνομιλίες με ρουμανικό ρεπερτόριο, Τραγούδια με γυναικεία ονόματα, Χασάπικος
Citation
Τούντας Παναγιώτης and Tountas Panagiotis, “Η Μαρίκα η δασκάλα,” Kounadis-Archive OMEKA Site, accessed September 21, 2023, https://kounadisomeka.aegean.gr/items/show/4163.
Output Formats
Item Relations
This item has no relations.